НИГЕРИЯЛЫК МУГАЛИМ БИШКЕКТЕ МУШТУМДАН АЖАЛ ТАПТЫ

2-июлда социалдык тармактарда Бишкектеги "Айчүрөк" соода борборунун аймагында чет элдик жаран сабалган видео тарады. Видеодон муштумдан алган жаракатынан улам жаран жерде сулап жатканын көрүүгө болот. Жабырлануучу ооруканада 3 күн эс-учу жок жатып каза болуп калды. Маркумдун нигериялык экени, ал Кыргызстанда тил үйрөтүү боюнча мектеп ачып 20 жылдан бери биздин өлкөдө жашап келген Али Абубакар аттуу адам экени аныкталды.

Маркум 20 жылдан бери кыргыз жергесинде жашайт. Ал “Cambridge School” тил үйрөтүүчү мектебинин директору болгон. Жогорку окуу жайды да Кыргызстандан аяктаган. Аны курсташы, алып баруучу Назира Айтбекова төмөнкүдөй эскерди.

“БИРӨӨГӨ ЗЫЯНЫ ЖОК АДАМ БОЛЧУ”

– Мен Али менен 2002-жылдан бери таанышмын. Ал экөөбүз азыркы Тунгуч кичи районундагы Эл аралык “Ататүрк-Ала-Тоо” университетинде чогуу окуганбыз. Окууну бүткөндөн кийин “Cambridge School” билим берүү борборуна директор болуп иштей баштады. Ошол учурда окуу жайдын жарнама бөлүмүнө видео-ролик тартууда, жарнама кылууда чогуу иштеп калдык.

Адамдык сапаты тууралуу айтсам, бирөөгө зыяны жок, тынч жүргөн адам болчу. Шектелип жаткан жаран “мени оозго алгыс сөздөр менен сөктү” деп айтып жатыптыр. Мен Алини билем, ал андай жолго барбайт болчу. Алинин үй-бүлөсү бар, эжеси менен апасы таап берген кызга үйлөнүп, аялы экөө балалуу болушкан. Акыркы жолу жолукканда Али үй-бүлөсүн Нигерияга жибергенин айткан.

Нигериялык жаранды сабады деп шектелген жаранды суракка алышканда, ал өз көрсөтмөсүн төмөнкүдөй билдиргенин Бишкек ШИИББинин басма сөз кызматы маалымдады:

– Шектүү 2-июль күнү шаардын “Чынар” соода түйүнүнүн жанынан өтүп бара жатып телефону менен интернет аркылуу түз эфирде достору менен сүйлөшүп бара жаткан. Ошол учурда чет өлкөлүк жаран келип видеого тартпоону өтүнгөн. Шектүү аны телефонго тартпай эле имаратты тартып жаткандыгын түшүндүргөн. Кармалган адамдын айтымында, маркум Али Абубакар аны видеого тартпа деп сөккөн. Шектүү ачууланып, аны чаап жиберген. Тийген соккудан улам ал эс-учун жоготуп жерге жыгылган.

Кылмыш жана жаза кодексинин 1-бөлүгүнүн 138 (адамдын ден соолугуна атайылап залал келтирүү) беренесинин негизинде шектелип жаткан 22 жаштагы жаран эки айга Бишкектеги №1 тергөө абагына камалды, тергөө иши уланууда. Ошондой эле шектүү менен түз эфир аркылуу сүйлөшкөн адамдар да суракка алынды, тиешелүү көрсөтмөлөрүн беришти. Алар чет элдик жарандын улутуна же расасына байланыштуу жаман сөз айткан эмес деп көрсөтмө беришти.

Маркум Али Абубакардын Кыргызстандагы досу Саламат Шадыкановду таап байланыштык.

“ДОСУМДУ КЫРГЫЗСТАНДА ЖЕРГЕ БЕРДИК”

– Али үй-бүлөсүндө төрт эркектин улуусу болчу. Өзүнүн бир кызы бар. Али менен 2003-жылы таанышкам. Ошол кезде ал “Ататүрк-Ала-Тоо” университетинин туризм факультетине тапшырып, окуп калды. Нигериядан келген Ахмед, Саид деген балдар болуп жатаканада чогуу жашап калдык. Алиге Кыргызстан абдан жаккан, менин да ата-энеме жакын болуп калган. Окуу жайды бүткөндөн кийин Нигериядан келген балдар “Кыргызстанда ким калат, ким кетет?” деп жатып, Али биздин өлкөдө калууну чечкен.

Али 2008-жылы тил үйрөтүү курс ачты. Анда да мага келип бир тууганындай кайрылып, акча каражатынан жардам берүүнү өтүнгөн. Биз колдон келген жардамыбызды бергенбиз. Алинин мүнөзү өтө сабырдуу болчу, анын жанында мен көбүрөөк жинденет элем. Ошентип Алинин окуу борбору өнүгүп, популярдуулук топтой баштады. Жумушуна барып калсам ордунан тура калып тосуп алчу. Акыркы жолу май айында сүйлөшкөндө Нигерияда жүргөнүн айткан. Окуя болгондо мен социалдык тармактар аркылуу көрүп Али экенине ишенген эмесмин. Анткени аны май айында Нигерияга кеткен боюнча келе элек деп ойлоп жүргөм. Эртеси таң атпай саат алтыда Нигериядан Алинин инилери чалып окуя тууралуу сурап калышты. Мен алардын суроосуна так жооп табуу үчүн ооруканага бардым. Көрсө, кырсыктаган чын эле менин досум Али экен.

Ооруканада эки күн эсине келеби деп күттүк. Тилекке каршы, аны шум ажал алып кетти. Нес болуп отуруп калдык. Дароо Алинин туугандарына телефон чалып сөөгүн кайда коёрду сүйлөштүк. Алинин туугандары ислам динин бекем кармагандыктан, Кыргызстанга эле коё бергиле деп калышты. Ошентип Алини бул жактан жерге бердик.

Мен шектелип жаткан жаранга жазасын толук бериш керек деп ойлойм. Себеби бул окуя бир сокку менен маселени чечем дегендер үчүн сабак болушу керек.

Али Абубакар Бишкектеги престиждүү тил үйрөтүүчү мектептин негиздөөчүсү катары эсибизде калат. Анын өлүмүнө шектелип кармалган жаранга салыштырмалуу, балким, маркум өлкө үчүн көбүрөөк пайда алып келсе керек. Ал ачкан мектептин артынан казынага канча салык төлөнүп, канчалаган балдар жана жарандар тил үйрөнүү мүмкүнчүлүгүнө ээ болгону эле мактоого татырлык эмгек.

Мундуз Нурланбек уулу
koom@super.kg