«БАКЫТ БЕШИМОВДУН ТАЖРЫЙБАСЫН ӨЛКӨ ҮЧҮН ПАЙДАЛАНУУГА ЭМИ ДЕЛЕ КЕЧ ЭМЕС»

Элдин байлыгын каалаганча уурдап, өлкөнү атасынан калган менчиктей пайдаланып кирген жетекчилерди кубалайм деп Кыргызстан башынан эки ирет революцияны өткөрдү. Учурда чет жактарда элдин каарынан жанын калкалай качкан чоңдор эле эмес, учурунда алар менен күрөшүп, алардан куугунтук көрүп мекенин таштап кетүүгө аргасыз болгондор да жүрөт. Мисалы, социал-демократтардын лидерлеринин бири Бакыт Бешимов. Бул инсан 2009-жылдан бери АКШда. Аны менен ийиндеше чогуу иштеп, бакиевдик бийликтен кандай куугунтук жегенин көргөн ошол кездеги жардамчысы Канат Маматов ал күндөрдү эскерип отурду. «Кыргызстан эмне үчүн Бакыт Бешимов сыяктуу билимге сугарылган, элим-жерим деп күйгөн азамат уулдарын туура пайдалана албайт?» Каарманыбызды ушул суроо түйшөлтүп турган чагы экен.
– Тагдыр экен, 2007-2009-жылдарда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин ошол кездеги чакырылышынын депутаты Бакыт Бешимов менен ийиндеше иштешүү бактысы мага туш келди. 2007-жылдагы Жогорку Кеңешке шайлоо алдындагы өнөктүгүнөн тарта аны менен чогуу эмгектенип, кыйын кезде жанында жүрдүм.
Жогорку Кеңеште депутат кезинде Бакыт Бешимов ошол кездеги кландык режим менен ачык күрөшүп, парламенттин бийик трибунасынан күндүн абдан көйгөйлүү маселелерин байма-бай көтөрүп жүрдү. Ал бийлик менен айыгышкыс түрдө диалог жүргүздү. Кыргыз парламентиндеги жападан жалгыз оппозициялык фракциянын жетекчиси сыңары бир катар орчундуу кайрылууларды ачык эле жасаганга ыктады.
Мындай аракетин шайлоочулар менен жолугушууларда да жашырбай, өлкөдөгү эң олуттуу маселелерди бетке айтып, ошол учурдагы бийликтин алсыздыгын ашкерелеп жатты. Дал ушундай ишмердүүлүгү үчүн ал тынымсыз куугунтукталып, белгисиз адамдар жана бийликтин өкүлдөрү тарабынан ар кыл өңүттөгү коркутуп-үркүтүүлөргө тушукту.
Бир ирет Ош шаарынан Бишкекти карай депутаттык машинада келатканыбызда Жалал-Абадда МАИнин нөөмөттөгү кызматкерлери бизди токтотуп, машинада Жогорку Кеңештин депутаты бар экендигин көрүп, сапарыбызды улантканга уруксат беришти. Бирок ал жерден анча узай элегибизде ошол эле МАИнин нөөмөттөгү эки машинасы бизди кууп жетип, кайрадан токтотушту. Бул сапар жанагы кызматкерлердин бири өзүн облустук МАИнин башчысымын деп тааныштырып, айдоочуга «ылдамдыкты катуулаттың» деп эскертип, айдоочулук күбөлүгүн тартып алды. Ошол эле убакта биздин жаныбыздан Жогорку Кеңештин башка депутатынын машинасы зуу коюп өтүп кетти. Жол эрежесин сактоону талап кылып жаткан МАИчилер тигил машинага көңүл да бурушкан жок. Бешимовду эптеп жолдо кармаганга буюртма жасалгандыгы түшүнүктүү болчу.
Көп өтпөй Бакыт Бешимовго карата ашууда жол-транспорт кырсыгы даярдалып жаткандыгы туурасында маалымат түштү. Аргасыздан Ош шаарына кайтып, Бишкекке учак менен келүүгө туура келди. «Ылдамдыкты көбөйттүңөр» деген МАИчилер үчүн шылтоо эле болгонун, аныгында биздин чындап эле Бишкекти карай бара жатканыбызды ырасташкан соң керектүү жерлерге кабарлашарын билдик.
2009-жылдагы президенттик шайлоодон кийин Бакыт Бешимовго ал кездеги бийлик тарабынан кысым абдан күчөдү. Артынан тынбай аңдып, үйүнө кирип аңтарып-теңтерүүгө дейре батынышты. Мекенин таштап, өлкөдөн токтоосуз түрдө чыгып кетүүдөн башка аргасы калбагандыгын ал киши өзү кийинчерээк айтып берди.
Бийлик муну менен эле тынчыган жок. Ал Кыргызстандан чыгып кеткен соң аны менен ийиндеше иштешкен жарандарды аңдууну күчөттү. Укук коргоо органдарында иштешкен досторум телефондук сүйлөшүүлөрүмдүн көчүрмөлөрүн органдар алышкандыгын айтып, катуу эскертишти. Артыман аңдуулар болду. Айрым досторум мени менен сүйлөшкөндөн кыйла чочулап калышты.
Дал ошол укук коргоо органдарында иштеген досторумдун сөзүнө караганда, аларды ошол кезде УККнын жетекчисинин жардамчысы болуп иштеп жаткан президенттин уулу Марат Бакиев чакыртып, «оппозиция менен кызматташып жатасыңар» деп катуу айыптаптыр.
Күндүзү эле менин батириме белгисиз адамдар кирип, болгондо да эшикти талкалабай, ушунчалык кесипкөйлүк менен кулпуну ачып кирип, компьютеримди жана фотожабдыгымды өздөрү менен кошо ала кетишкен.
Кантсе да Бакыт Бешимов Кыргызстандын жаркын болочогу үчүн күрөшкөн, абдан катуу азап чеккен инсан. 2009-жылы ошол кездеги бийликтин ар кыл кысымына карабастан оппозициядан президенттикке жападан жалгыз талапкер Алмазбек Атамбаевдин штабын жетектеп, күнү-түнү тынбай иштегендигин кантип танабыз?
Президенттик шайлоодон кийин аны түшүнбөгөндөр «Бакыт Бешимов шайлоо маалында талапкерди алып таштады, шайлоого деген акчаны алып кетти» деген арык аттап, суу кечпеген ушак-айыңдарды таратышты. Бул кишинин тартиптүүлүгүн, адамгерчилигин, патриоттуулугун жакындан билген үчүн аны мындай жорук-жосундарга айыптоо чындыкка таптакыр коошпойт деп айтар элем. Биздин Кыргызстанда ушундай көп кырдуу даремети бар, интеллектиси абдан жогору кишилер эсептелүү. Анын эл аралык тажрыйбасын жана потенциалын Кыргызстандын жаркын келечеги үчүн пайдаланууга азыр деле кеч эмес.

Эльвира Караева
politika@super.kg