БЫЧАК МИЗИНДЕГИ ЖАШОО (Тынч жашоосу күтүүсүз бузулуп, Казакстанда оор күндөрдү баштан кечирген жигиттин жашоосу тууралуу сериал)

(Башы өткөн сандарда)

– Таба алышпайт! Издешсе да эртең менен издешет, Карагандадан жетип келиш оңой дейсиңби? Ага чейин Болаттар да келип калар.

– Демек, жетишебиз. Касым, Сейит экөөң жолду байкаштыргыла. Бороон токтогону калды, кумдан көп эле кылып чачып салгыла, шамал басылгыча унаанын изин жаап калсын. Тездеткиле! Аман, ме кагаздарды, эртең Кайнарга барып факс менен шефке жөнөтүп коёсуң. Азыр ороонун ачкычын алып келип, Касымдарга жардам бер.

Баары туш тарапка кетип, фурада эч ким калбады. Тапанчамды даяр кармап кабинанын эшигин тартсам ачык экен, илгиртпей ичине кирдим. Айдоочу Игорь менен шериги кабинанын арткы бөлүгүндө, колу-буту байланып жатыптыр. Ооздоруна чүпүрөк тыгып, сыртынан жоолук менен таңып салышыптыр. Көздөрү алайып онтоп жатышат. Мени көрүп тыбырчылап булкуна башташты. Бардачокту ачсам зым кырккан ат тиш бар экен, жиптерди кырчып биринчи Игорду бошоттум.

– Тез айда, кеттик! Жыгач дарбаза экен, сүзүп чыга бер,- дедим шаштырып. Тапанчамды алып, арттан кууп келчүлөргө каршы турууга даярданып калдым. Фура от алды. Игорь семиз болгону менен, шамдагай экен, көз ачып-жумганча унааны ордунан жылдырып дарбазаны сүзүп чыгып кетти. Короонун сыртында бирөөсү араба кармап, экинчиси күрөк менен жолго кум сээп жаткан экен. Эмне болуп кеткенин түшүнбөй элейип калышты.

– Оңго бур, катуу айда мүмкүн болушунча,- деп Игорго кыйкырып, айнектен башымды чыгарып артты карап келаттым.

Игордун шериги Денис деген жыйырма жаштагы бала, коркуп калыптыр.

– Игорь, куралың барбы?

Игорь отургуч тарабын сыйпалап эски "ТТ" алып чыкты:

– Толук магазини менен.

– Денис, азыр артыбыздан кууп келишет, атып көргөнсүңбү?

"Жок" деп баш чайкады.

Игорь рулду Дениске берип, мага карады:

– Самат, сен кабинанын үстүнө чык. Фильтрдин трубасын кармап алсаң жыгылбайсың. Мен айнектен карайын, алдыбыздан чыгышса мен атам. Коркпо, түзүк эле атам. Артты сен карайсың, аларды жакын келтирбесең эле кутулуп кетебиз.

– Макул, бурулчу жерге жеткенде кабинанын үстүн тебем, ошол жерден оңго бурулуп талаа менен айдай бересиңер.

– Адашпайбызбы?

– Келатканда улам саатты карап келгем, ошол убакыт менен жүрсөк трассаны таап чыгабыз буюрса. Талаага кирип кетсек, мүмкүн, таппай калышар. Айдай бер, калганын көрөбүз. Рацияны текшерип тур, Арсен деле жетип келчү убакыт болуп калды.

Кабинанын үстүнө чыгып, фильтрдин трубасын кармап бараттым. Шагыл жолдо он жети мүнөт жүргөн соң оңго бурулуп, ээн талаага кирип кеттик. Бороон басылганы менен, кара суук сөөктү какшатат. Сур булут тарап, айдын жарыгында айлана кыйла көрүнүп калды. Тааныш жерлер көзгө учурабайт, талааны тең жарып түптүз кетип бараттык. Аңгыча каптал жактагы чакан дөбөнүн артынан эки машинанын жарыгы күйүп, түз эле бизди көздөй жөнөдү. Бирөөсү Москвич, бирөөсү УАЗ экенин жазбай тааныдым. Тапанчаны алганга оңой деп коюнума салып алган элем, аны алып чыккыча Игорь аткылап баштады. Сегиз жолу ок атылып, эки машине тең жарыктарын өчүрдү. Бирөөсү бурулуп артка кетти, экинчиси ошол жерге токтогон бойдон жылган жок. Артыбыздан куушпады.

Бир аз жүрүп тээ алыстан машиналардын жарыгы көрүнүп калды. Ошол тарапты көздөй бурулдук. Талаа тегиз болгондуктан, катуу ылдамдыкта тез эле трассага чыктык. Рациядан байланышкан окшойт, Арсендин машинасы заматта жетип келип фуранын алдына өтүп токтоду. Игорь эшикти ачып, мага кыйкырды:

– Эй, каскадёр, түш эми отура бербей.

Аңгыча Арсен унаадан түшүп басып келди:

– Эмне болдуңар, баарыңар аман-соосуңарбы?- деп мени кучактады.

– Тоңуп калыпсың го,- деди да машинадан бир бөтөлкө арак алып келип стаканга куюп мага сунду.

– Ме, алып жибер.

Аңгыча Кани Тойотасы менен жетип келди. Рустам, Арсендин машинасындагы эки бала да келип, биринчи эле мени менен кучакташып, ал-абалымды сурап калышты. Мен үчүн кыжалат болушканы даана байкалып турду. Төрт ай мурун булар менен жакын достошуп кетем деп элестете албайт болчумун. Көпкө турган жокпуз.

– Болду, кеттик, Самат, жүр менин машинама. Игорь, айда, калганын барганда сүйлөшөбүз. Шашпай айдай бер, эми эч ким тийише албайт бизге,- деди Арсен ишенимдүү.

Машиненин арткы орундугуна отуруп, эми эшигин жабайын деп жатсам Игорь чуркап келди:

– Эй, каскадёр, сен товарды эле эмес, мени да сактап калдың. Сен куткарып кетпесең, кийинки жашоом эмне болот эле, бир Кудай билет.

– Каскадёр?- деп Арсен күлдү. – "Форсаж" фильмине тартылбадың беле? Кебетең, ким эле жанагы, Вин Дизелге окшош. Ошол сен болсоң айта бер. Мага автограф эле берсең болду,- деп каткырып калды.

Үшүп калган жаным жылуу жерге киргенде талыкшып уйкуга кеттим. Ошол бойдон Карагандага жеткенде гана ойгондум. Арсен базага кирип кетип, жыйырма мүнөттөн кийин чыкты. Келип рулдагы Рустамга буйрук бере сүйлөдү:

– Орманга айда. Самат, шеф ошол жерге келип турат экен, сени менен сүйлөшөм дейт. Эр жүрөк экенсиң, кантип коркпой өзүң жалгыз бардың? Атып салышат деп коркподуңбу?

– Шарт ошондой болуп калды.

– Сенде дайыма эле шарт ушундай боло береби?- деп тамашалап калды.

Адыл аганын бөлмөсүнүн оозунда эки жигит туруптур. "Күтүп тургула, азыр кишилер чыгышсын" деди бири. Көп өтпөй бөлмөдөн күрсүйгөн төрт жигит чыгып кетишти да, эшик оозунда турган эки жигиттин бири ичкери кирип эле кайра чыкты:

– Самат, сен кир. Арсен, сени бир аз күтүп турсун дейт,- деди. Адыл ага ордунан туруп келип учурашып, далымдан таптады.

– Рахмат, иним, иш деп өмүрүңдү тобокелге салыпсың. Унутпайбыз бул кызматыңды. Эми кандай болгонун майда-чүйдөсүнө чейин айтып бер мага.

Болгонун болгондой, эч нерсени жашырбай айтып бердим. Адыл ага адамды укканды билет экен, сөзүмдү бир да жолу бөлбөй кунт коюп угуп отурду. Мен айтып бүткөндө гана мындай деди:

– Самат, эми сөз мындай. Болгон окуяны жан адам билбесин, билген балдарга да эскертилди, алардан сөз чыкпайт. Сен да эч кимге ооз ачпа, макулбу? Эртең эмне болот, айтыш кыйын. Түшүндүң да?

– Түшүндүм.

– Макул анда, барып эс ала бер. Бир жума эс ал, акчасы төлөнөт. Кааласаң үйүңө, Кыргызстанга барып кел, жол кирең бизден болот.

– Бул жакта эле болом го.

– Макул, өзүң бил. Арсенди чакырып кой, кирсин.

Адыл аганын бөлмөсүнөн Арсен беш мүнөттө чыкты. Көңүлү ачык, жайдары негедир. Мага "кеттик" деп башын ийкеп, экөөбүз Касен агага барып акчабызды алдык. Арсен сүйлөбөйт, суроо берсем укмаксан болуп баратты.

– Ой, эмне болду сага? Кишиге жооп бербей калыптырсың?- дедим чыдабай кетип.

– Сен чоңдор менен сүйлөшкөнгө жашсың али. Качан мурдуңду таза аарчыганды үйрөнгөндө гана сүйлөшөм, ага чейин мага тоскоол болбо,- деп каткырып койду. Тамашалап жатканын билип унчукпадым.

"СТО" деген жазуусу бар темир дарбазадан кирип токтодук.

– Жүрү, балам, сага машина алып берейин,- деп бир имаратка алып барды. Алты машина турат, усталар иштери менен алек. Чакан бир бөлмөдө көз айнекчен орус киши отуруптур. Арсен аны менен эски таанышындай учурашып, мени көрсөтүп калды:

– Ушул иниме машина алып берейин деп келип калдым, жакшысынан бирди тандап бериңиз. "Агам алып берди" деп минип жүрсүн.

Тиги да Арсенди жарым сөздөн түшүнөт өңдүү. Унчукпай ордунан турду да, эшиктен бирөөгө кыйкырып калды.

– Валек, кирчи бери.

Валек орто бойлуу сапсары бала экен. Келип тапшырма күтүп туруп калды.

– Валек, жанагы Хундайды бир сыйра текшерип, дарбазадан чыгарып бер,- деп столдогу кагаздарына үңүлдү тиги киши. Арсен болсо мени капталдан нукуп калды:

– Баягыда сага айттым эле го, бир немис чал бар, куралдарыбызга машиненин ичинен жашыруун жай жасап берет деп. Ошол ушу.

Арсен жана "иниме машина алып берем" дегенде эле түшүнгөм. Көрсөткөн кызматым үчүн сыйлык катары машина белек кылышат экен да. Дарбаза ачылып, кара түстөгү, терезелери да караңгылатылган машина алдыбызга келип токтоду.

– Техпаспорт, керектүү документтери бардачокто. “Тайникти” да көрүп алгыла,- деп калды. Спидометрдин жанындагы бураманы бурап, бери тартса ачылат экен. Ичине бир тапанча бата турган жай жасалыптыр. Шумдук! Ал жерге тапанча жашырса болот деп эч кимдин оюна келбесе керек. Немис чалдын кыйын экенине ынанбаска арга жок эле...

(Уландысы кийинки санда)