БЫЧАК МИЗИНДЕГИ ЖАШОО (Тынч жашоосу күтүүсүз бузулуп, Казакстанда оор күндөрдү баштан кечирген жигиттин жашоосу тууралуу сериал)

(Башы өткөн сандарда)

Бусикке отурганда эле Юлай экөөбүз ящиктерди ачып, сигареттин жука пачкасындай төрт бурчтук болуп куюлган алтындарды көрдүк. Пенопласттан атайын идиштер жасалып, ошолорго салыныптыр. Алтындарды алып, бусикте булгаарыдан тигилген ондон ашык сумкалар бар экен, сала баштадык. Алтын көп болчу. Чемодандарда акчалар жатты, рубль, доллар, казак теңгелери, мен көрүп-билбеген башка валюталар дагы. Ар кандай документтер, паспорттор, айтор, баарын сумкаларга салдык. Мынчалык көп байлыкты өмүрү көргөн эмесмин. Бирөөнүн бала-чакасына, небере-чөбөрөсүнө жеткидей казына көз алдыбызда жатты.

Курулушта иштеп жүргөн күндөрүм эске түшөт. Жарыбаган эле акча табыш үчүн айылда бирөөнүн колунда айлап кара терге түшүп иштейсиң. Анда да кожоюндан аванс алып жатып, иш бүткөндө колуңа келишилген акчанын жарымы гана тиет. Токпейил болчу экенбиз, ошого да каниет кылып, эл катары жашоо өтө берчү. Ал эми азыр менин көз алдымда жаткан байлыкты айылдык карапайым дыйкан бир өмүр иштесе да таппасы ырас. Жашоо экен да. Бул эсепсиз байлык да кимдир-бирөөгө аз сезилип жатса керек. Ушул байлык үчүн, байлыктын ээсин кайтаруу үчүн канчалаган өмүрлөр кыйылды. Кумары кыйын окшобойбу, Адыл ага өлүм оозунда жатып да ушул байлык үчүн тобокел ишке барып, акыры максатына жетти. Башканы кой, өзүм канча жолу ажалдын оозунан кайттым.

Айылдын чекесинде эски Уаз күтүп туруптур, рулда маска кийген бирөө отурат. Сумкаларды тез-тезден ошол унаага салып, Юлай бусиктин айдоочусуна кайрылды:

– Ящиктерди, чемодандарды сууга чөктүрүп сал, макул, ийгилик. Эгер бир нерсе болсо "Б" боюнча. Эмне болгон план экенин билбедим. Билбей эле койгонум оң. Ашыкча жүк көтөрүп жүрүүдөн чарчадым.

Аны кетирип жиберип экөөбүз Уазга отуруп, андан ары кеттик.

Юлай улам-улам алакандай болгон жанагы аппаратын карап коюп баратты. Бирөөлөр менен тынбай сүйлөшүп жатты. Бирине түшүнсөм, башкасына түшүнбөй бараттым. Анткени кандайдыр бир сырдуу коддорду колдонуп сүйлөштү. Үч сааттай талааны аралап катуу жүрүп, токойдун арасындагы бир үйгө келдик. Токойдун коюу жеринде экен, токойчунун үйү окшойт. Бир бала күтүп туруптур, өңү кыргызга же казакка окшош, бирок орусча сүйлөгөнүнө караганда башка улуттан. Колунда снайпер.

Шаардан анча эле алыс кеттик окшойт. Сумкаларыбызды түшүрүп коюп айдоочу Юлай менен бир нерселерди шыбырашып сүйлөшүп дароо эле кетти. Маскасын чечкен жок, мен да чече элекмин.

Таң агарып калды. Юлайдын спутник аркылуу байланышкан телефону бар экен, мени укпасын дедиби, алысыраак барып беш мүнөттөй сүйлөшүп келип:

– Азыр он беш-жыйырма мүнөттө вертолёт келет. 12-02, сен биз менен Астанага барып, андан ары Карагандыга кетесиң. 12-03кө акча алып барып беришиң керек. Анан үч күндөн кийин Москвага барып, баягы мейманканада болушуң керек. Ушаков өзү келет сага, калганын ошол айтат. Азамат, 12-02, жакшы иштеп бердиң. Сендей балдар бизге да керек. Макул, калганын дагы сүйлөшөбүз. Эми эки жакты тыңшап туралы, вертолёт келери менен тез-тез жүктөп кетишибиз керек.

Качан даярдай койгонун билбейм, оролгон бир таңгак акчаны мага сунду. Бул 12-03түн эмгек акысы болчу. Аз эмес сумма экени акчанын көлөмүнөн эле байкалат.

– Сыртына жазылган, ошол жерге бекитип коёсуң, 12-03 өзү алып кетет. Канчадан төлөнгөнү кызык болуп жаткандыр, макул, айтып коёюн. Отуз миңден ар бирине, 12-03кө кырк миң. Азамат балдар экен, жакшы иштеп беришти.

Боорунда "санавиация" деген жазуусу бар вертолёт учуп келди, төрт орундуу чакан, чет өлкөнүн вертолёту экен, жапжаңы. Үчөөлөп сумкаларды жүктөп, Юлай экөөбүз учуп кеттик. Бизди тосуп алган бала ошол жерде калды.

Юлай алдыда, учкучтун жанында, мен артка отурдум. Юлай телефону менен бирөөгө чалып:

– Эки саат,- деди да, мен жакты карап көз кысып койду. Бул мага ыраазычылык билдиргени эле. Менин да көңүлүм тынчыдыбы, же канча күндөн бери тынбай иштеп чарчаган окшойм, уктап калыпмын. Тик учак жерге конгондо ойгонуп кеттим. Бөтөн, мурда көрбөгөн аймак.

Астананын четинде атайын аэродром бар экен, аскердик форма кийген адамдар жүрүшөт. Терезелери караңгылатылган капкара Жипте эки формачан адам келип Юлайга честь берип учурашып, сумкаларды унаага жүктөп, үстүндө мигалкасы бар үч жеңил машина бизди коштоп аэродромдон чыгып кеттик.

Бир топ жүргөндөн кийин Юлай артын карап:

– 12-02, сени шаарга таштап коёбуз, макул, ийгилик,- деп жылмайып койду. Юлайдын астейдил жылмайганын биринчи көрүшүм, темир роботтой болуп бир калыпта жүрчү.

Шаардын четине жеткенде түшүп калдым. Юлай менен кучакташа коштошуп, алар андан ары кетишти. Көптөн бери чогуу жүргөнгө экөөбүз абдан жакын болуп калыптырбыз, ал кеткенде ичим эңшериле түштү. Ишине так, убадага бекем мындай ишеничтүү адам менен чалгында жүргөн да жакшы. Ушул жупуну көрүнгөн орус кишиден көп нерсе үйрөндүм. Жашыруун операцияларды кантип жүргүзүү керек, кыйчалыш учурда адам өзүн кандай алып жүрүшү шарт, мүдүрүлгөн сайын сынып калбай кантип өйдө туруу керек, айтор, далайды үйрөтүп кетти Юлай.

Саат сегизден өтүп калыптыр. Такси жалдап Карагандыга жөнөдүм.

Жол узак, эптеп уктап калыш керек. Жолдо жүргөндөн аябай тажапмын, акыркы эки жылдык өмүрүм бүт эле жолдо өттү. Көзүмдү жумуп уктайын деп аябай эле аракет кылдым, болбоду. Вертолётто уктабай эле койбогон экем, эми көпкө чейин уктай албасам керек.

Баары бүттү окшойт. Көп болсо төрт-беш күндө Критке кетсем керек. Москвада ашып кетсе бир күн турармын.

Адыл ага эмне болду экен, апамдарчы, Аселчи? Мындан аркы жашоом, турмушум тууралуу ойлор менен алышып бараттым. Эмне кылам? Өмүр бою Адыл аганын колунда жүрө бермек белем? Юлай “бизге сендей жигиттер керек” деп сөз чыгарды. Москвадан жаңы жумуш сунушташабы? Ойлор тынчтык бербей жатты. Иш үстүндү билинбегени менен өтө кооптуу ишке аралашып, бактыга жараша аман-соо чыкканыма эми гана ишенип жаттым. Көз коркок, кол баатыр деген ушул го. Операция учурунда коркпой чабуулга кирип, ок аралап жүргөнүмдү эстесем денем дүркүрөп кетип жатты.

Көп болсо эки-үч күндө кетсем керек Казакстандан. Критке жетип алсам апамдарды да ошол жакка чакырып алсам да болот. Айтор, көрөбүз. Мен Критте жашагым келип калды, Кыргызстанды сагынганда келип-кетип турабыз да.

Кечки саат бештерде Карагандыга жеттик, шаар тынч эле экен. Менттер да тынчып калышкан окшойт, баягыдай документтерди текшерген адам жок. Таңгактын сыртында өзүнчө бүктөлгөн кагазда каерге бекитерим жазылыптыр, акчаны бекиттим. Карагандыда калгым келбеди. Түз эле аэропортко барып, Москвага билет алып учуп кеттим.

Красная Преснядагы мейманканага барып жайланышарым менен эртеси Ушаков келди, көңүлү ачык. Пиво, кургатылган балык, дагы бир нерселерди алып алыптыр.

– Балдар, силер бизге Орто Азиянын төрт мамлекети, Афганистан издеп жүргөн адамды кармап бердиңер. Азыр Ерхан Москвада сурак берип жатат. Күнү бүттү анын. Силерге ошол мамлекеттердин атынан ыраазычылык билдиребиз. Эми өзүң деле түшүнөсүң, силерди элге көрсөтүп сыйлык тапшыра албайбыз. Акчаңар болсо өзүңөрдүкү деле жетиштүү. Бизден эмне жардам керек болсо, айтсаңар жардам беребиз. Адыл жакшы, дарыланып жатат, кечээ бүт байлыктары колуна тийген. Ишканаларынын документтери бизде, бир жумадан кийин адамдар барат Казакстанга, баарын кайрып алып, сатып, курман болгон балдардын жакындарына акчаларды таратып беришет. Адылдын колунда иштеп, иш учурунда каза тапкан балдарды айтып жатам. Алардын эмгеги, силердин мээнет сөзсүз бааланышы керек. Макул, шашпай эс ала бер. Бир-эки күн ушул жерде болуп тур. Бул бизден белек, Швейцариядан атайын буюртма менен жасалган, мындай сааттар саналуу эле адамдарда бар, эми сенде да болот. Бул сенин мээнетиң...

(Уландысы кийинки санда)