«ЧОКНУТЫЙ ПРОФЕССОР» ДЕГЕН АТКА КОНДУК»

«Ысык-Көлдө ойлоп тапкычтар бар. Алар табигый кырсыктар болордо атайын белги берүүчү приборлорду ойлоп табышыптыр» деген сөздөр караколдуктардын оозунан түшпөй жаткан кез. Мындан улам айтылуу жигиттер менен кызыктуу маек курдук.

Мирбек Бектурганов, инженер:«МУНУҢАР ФАНТАСТИКА ДЕГЕНДЕР БОЛДУ»
– Табиятымдан техникага жакын болуп, аппарат көрсөм эле үңүлүп үстүнө түшө калчумун. Убакыт өтүп, университетте иштеп жүргөн кезде Айбек деген жигит менен таанышып калдым. Сүйлөшө келгенде Айбек да мен сыяктуу «америкалык кыялдардын» ээси экен. Ошол күндөн баштап Айбек экөөбүз бир нерсе жасоо жөнүндө ойлоно баштадык. Кийинки кезде өлкөдө табигый кырсыктар көп болуп жатканын эске алып, жер титирөөнү кантип азайтуу керек же ушуга окшогон кырсыктардан элди кантип аман сактап калуу тууралуу ой жүгүрттүк. Жыйынтыгында коопсуздукту сактоо боюнча прибор жасап баштаганбыз. Тактап айтсам, дистанциялык аралыкта жалпыга маалым берүүчү сиреналарды иштетүүчү прибор ойлоп таптык. Мисалы, жергебизде жер титирөө болору күтүлсө, дал ушул прибордун жардамы менен бүтүндөй элди ойготууга болот. Приборлор орнотулган жерде катуу үн чыгып, ал «көңүл бургула» деген түшүнүктү билдирип, эч кандай зымдарсыз 1,5-2 чакырым аралыкка үнү жетет.
«Кытайдан кыргыз кем бекен?» деп өлкөдө жок нерсе ойлоп, жасап баштап алып, дос, туугандардын арасында «чокнутый профессор» деген атка да кондук. Прибор жасалып бүткөнчө «фантастикалык ойлорду таштагылачы» дешти. Өзгөчө кырдаалдардын алдын алууга жараткан приборубуз көмөк болор деп ойлоп, 4-жыл дегенде тилегибиз ишке ашты. Үстүбүздөгү жылдын 12-ноябрь күнү облустук ӨКМ менен биргеликте
«КыргызТелекомдун» имаратында байкоо жүргүзүп, Каракол шаарында жайгашкан сиреналарды Бишкек шаарынан дистанциялык аралыкта иштеттик. Бардыгы биз ойлогондой болду.
Бүгүнкү күндө колубузда иштетүүгө даяр бир гана прибор бар. Ал эми Ысык-Көл облусунда 50 сирена бар. Демек, дагы 49 прибор керектелип, бир аппараттын каражаты 20 миң сомду түзөт. Ага алыбыз келбей, өкмөттүн Ысык-Көл облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлчүлүгүнө кайрылдык. Коргоо жана Өзгөчө кырдаалдар министрлигине жолдомо жазып беришти. Ал жерде биздин ишибизди баалагандары кубандырды. Бирок каражат маселесине келгенде «бизде да каржы маселеси тартыш, ишиңерди токтотпогула, өлкөгө керектүү нерсе» деп баса белгилешти. «Чыгаша чыкмайын киреше кирбейт» деген сыяктуу эле алгач сиреналарды орнотууга каражат керектелет. Андан кийин эч кандай каражат талап кылбай иштээри анык.
Эгерде биздин жасаган нерсебиз мамлекетке кереги жок болсо, анда башка чет мамлекеттер менен иштешсекпи деген ойдобуз. Учурда коңшу казак туугандар бул приборго кызыгып, бирге иштешүүнү сунушташууда. Бирок 4-5 жыл өлкөм үчүн деп жасаган эмгегибиздин башка өлкөгө кызмат кылышын каалабайбыз.

Айбек Өскөев, экономист:«УЙКУДАН ОЙГОНСОҢ ГИМН ЖАҢЫРАТ...»
– Биздин дагы бир жараткан аппаратыбыз дистанциялык аралыктан шамалдын, суунун энергиясын эсептейт. Ал приборду компьютердин жардамы менен Нарын дарыясында канча суу агып жатканын же Токтогул
ГЭСине канча суу кирип, канчасы чыгып жатканын далилдөө оңой. Негизи, биз зымсыз аралыктарды багынтууга аракет жумшадык. Мүмкүн, келечекте энергетиканы өнүктүрүүгө чоң салым кошобуз.
Жакын арада эле кадимки компьютердин мониторун пульт менен башкарууну ойлоп таптык. Башкарууда монитор каалаган жакка бурулат. Учурда алмадан как чыгарган, картошкадан калдыркан жасаган аппараттарыбыз иштөөдө. Дагы бир максатыбыз – шаар ичине эртең менен жана кечинде автоматтык түрдө мамлекеттик гимн жаңырса деп аракет кылып жатабыз. Жаңыдан көзүңдү ачып ойгонуп жатсаң, мамлекеттик гимн жаңырып жатса, ар бир патриот адам үчүн жакшы нерсе болору турган иш. Буюрса, бул иш да даяр болуп калды, бирок буга жергиликтүү жетекчилер кандай карашат, азырынча белгисиз.

Айзат Анарбекова
karakol@super.kg