Султан Садыралиев:«АЗЫРКЫ ЫРЧЫЛАРДА МЕНИКИНДЕЙ КҮЙӨРМАНДАР ЖОК»

Кезинде бул ырчы жигит сахнага чыкканда артынан кыздар безилдеп чуркап жолун тороп, ыйлашып, телефонго сүрөткө тартып, деги койчу, укмуш болушчу. Көптөрдүн жүрөгүнөн орун алган, 2006-жылдын «Супер ырчы мырзасы» наамынын ээси Султан Садыралиевдин баш айланткан атактуулугу, музыка деген арзуусун чындыкка айланткан адамдар тууралуу кеп учугун улантабыз.

«ЧОҢДОРДУН КОЛДООСУНДАГЫ БАЛА ЭЛЕМ»
-Чыгармачылык менен 8-класстан баштап кызуу алектене баштадым. Ал кез 1999-жылдар эле. Мектеп аралык, райондук, облустук «Жаш таланттар» сынагына калбай катышчумун. Алгач талантымды байкаган ошол кездеги мектептин директору Нуржамал эжейим болду. Эсимде, ал мага алгачкы костюмумду тиктирип берип, республикалык «Жаш таланттар» сынагына жиберген. Тилекке каршы, анда 2-орунду алып калдым. Бирок баары бир чоң жеңишти багындыргандай мугалимдер мени линейкада аябай макташып, плеер белекке беришкен. Кийинки жума кайра линейкага чыктым, бул жолу тентектик кылганым үчүн. Чынында, аябай тентек элем, ар жумада линейкада уруш укчумун.
11-класска келгенде «жылдыз оорусу» менен ооруп калгам, анткени ал кезде губернатор, аким, айыл өкмөтү баары мени таанып калышкан учур. Себеби алардын тойлоруна барып ырдап берем да. Акырында сабакты такыр эле таштап салгам. Тентектик кылсам айыл өкмөтү директорго чалып «тийишпегиле» деп койчу. Чоңдор менин каалаганымды алып берип көптүрүп коюшту. Ошентип, Таластын жылдызына айлангам.

«МАХАБАТЫМ» ДЕГЕН ЫР БАГЫМДЫ АЧТЫ»
-Бишкекке келип, Бүбүсара Бейшеналиева атындагы Искусство институтуна тапшырдым. Жатаканада жашап жүрүп нан таап жешти, жан багышты үйрөндүм. Ач калдым, ток калдым, кээде бир күн кечке ачка калып, эртеси башым айланып жатса да сабакка барган күндөр болгон. Жатаканада чогуу жашаган досторум Мирбек (ред. Иманбеков), Акбар (ред. Сүйүнбаев) менен көп кабаттуу үйлөрдү кыдырып жарамазан айтчубуз. Кийин белгилүү болгондо «ии, баягы жарамазан айтып жүргөн жигит» деп таанып калгандар да болгон. Жарамазандан түшкөн акчага окуу акысын төлөп, кийим-кече алып алчубуз. 3-курста окууга барбаганым үчүн айдалып кеттим. Анан консерваторияда иштеген бир казак эже «иним болот экенсиң» деп өзү иштеген жердин жатаканасынан бекер бөлмө алып берген. Ал эже «той бар эле, барып ырдап берип койчу» деп суранса аткарып коём.
Тойлоп жүрүп Замир Арыкбаевге жолуккам. Ал мен аткарып жүргөн «Кудача кыз» аттуу ырды жактырып калып, дуэт ырдоо сунушун киргизди. Чогуу жаздырып коюп, айылга кетип калдым. Кайра шаарга келсем биздин дуэтибиз маршруттук таксилерде, кафелерде, көчөлөрдө жаңырып жатат, аябай сүйүндүм. Ал ыр менен «Хит парадда» алдыңкы орунду багындырдык. Кийин «Султан, эми башка ыр ырдап көр» деп мени «Кардиохит» деп аталган концертке чакырышты. Өзүм жаздырайын десем акчам жетпейт, анан Акбар Сүйүнбаев экөөбүз акча топтоп «Махабатым» деген ыр жаздырганбыз. Бул ыр «Кудача кыздан» да өткөн хит болду. Биз бул чыгарманы аткарып жатканда залдын титирегенин эми сураба. Ызы-чуу, кыздардын чыңырган үнү. Өзүмдү ошондо жомокто жүргөндөй эле сезчүмүн. «Махабатым» менин багымды ачты, мени Султан кылды десем жаңылышпайм.

«ПРОДЮСЕРИМ МЕНИН КӨП ШОКТУГУМА ЧЫДАДЫ»
-Концерттердин биринде Динара Эсенгулова менен таанышып калдым. Динара эженин кызыл унаасы бар болчу, аны биз «Таарынбачы» аттуу ырымдын клибине да тартканбыз. Ошол машинасы менен мени жатаканага жеткирип койду, жолдо баратып «продюсерим жок, сиз боло аласызбы?» деп сурасам, «ойлонуп көрөйүн» деп калды. 8-Март күнү чалып куттуктап, жообун сурасам макул болгон. Кийин өзү айткан «бул бала мага 8-Мартка белек болгон» деп.
Чынында, бул киши тууралуу айтчу сөз көп, менин чыгармачылыгымды бутка тургузган Динара эже. Экөөбүз нечендеген узун жолду, кыйынчылыктарды басып өттүк. Мага энемдей мамиле жасаган. Өзүм да чектен ашкан бейбаш элем, ар эки ай сайын машинамды талкалап, жолго таштап коюп кетип калчумун. Продюсерим чуркап документтерин бүтүрүп, кайра ачкычты колума карматып коёр эле. Айтор, Динара эже менин көп шоктугума чыдады. Эгер азыркыга чейин аны менен иштешсем баары башкача болот беле деп ойлоп калам. Популярдуу болуп турганда акыл-кеңешин айткандар, азгыргандар көбөйүп кетет экен. Мен да жаштык кылып койдум.

«СУЛТАН САДЫРАЛИЕВ ДЕГЕН ЫСЫМ – ОШОЛ МЕНИН БАЙЛЫГЫМ»
-Эх, биздин убактагы күйөрмандар такыр башкача эле. Сахнага чыкканда түш көргөндөй эле боло берчүмүн. Залда кыздар ызылдап, алдыма чейин келип ыйлап, чачтарын жулушканычы. Бир жолу апамды бейтапканага алып баратсам, анын алдында мени жулкуп тартып алып өпкүлөшкөнү эсимден кетпейт. Азыркы ырчыларда андай күйөрмандар жок го дейм. Балким, ал кезде эл жаш ырчыларга суусап тургандыр. Анткени көпчүлүк белгилүү ырчылар улуу муундагылар эле. Ал күндөрдү эстеп кадимкидей эс алам. Андай атактуулуктун даамын татканыма чексиз бактылуумун. Эгер азыр ырдап чыксам, андай күйөрмандарым болмок эмес.
Эң кызыктуу жаштыкты өткөрдүм, каалаганымды кылдым, ойнодум-күлдүм, жыргадым, кыскасы, жаштыктан арманым жок. «Чыгармачылыктан эмне материалдык байлык топтодуң?» деп сурагандар бар. Мен үчүн байлык-бийлик – келип-кетчү нерсе, мен элдин алдында кадыр-барк таптым, Султан Садыралиев деген атым – ошол менин байлыгым. Өзүмдү келечекте саясаттан да, бизнестен да көрө албайм, менин түбөлүктүү кесибим – ырчылык.

Апасы Гүлмайрам:«ЫРДАП ЖҮРҮП БИЗГЕ ҮЙ САЛЫП БЕРДИ»
-Султан төрөлгөндө мага аян берген, бирөөгө жорутсам «балаң атактуу болот, кийин сыналгыдан көрөсүң» деп айткан эле. «Койчу» деп ишенбей койгом. Уулума домбра үйрөтүп, музыкага кызыгуусун арттырган бир тууган эжеси Бурул болду. Биз жашаган жакта көл бар, ошол жактан чыкчу эмес. Көлдүн башынан кирип, аягынан чыгып сүзүп, айтор, мени коркутканды жакшы көрчү. Айылдагы балдар «кыргызсың» деп кемсинткен сөздөрдү айтып коюшат окшойт, алар менен мушташып эле басып жүрчү. Казакстандагы кечелерге, сынактарга байма-бай катышып, үйдө азыр медалдары толтура. Менин уулум эч качан экинчи орунду алган эмес, биринчи, байгелүү орундарды гана жеңип келген. Аябай камкор, ырдап жүрүп бизге чоң үй салдырып берди. Дарыланганы аныкына тез-тез каттап турам. Элинин алкышына арзыган, эрке баласы болуп жүрө берсин. Султан – элдин уулу.

Класс жетекчиси Нурила Аманжолова:«10 ЖЫЛДЫКТА КЕЛИП, БААРЫБЫЗДАН КЕЧИРИМ СУРАДЫ»
-Султанды биздин мектептин атын чыгарып жүрөт деп көп эле көтөрмөлөгөнбүз. Менин классыма жалаң Султанга окшош тентек балдар чогулган эле. Класста 15 бала, 5 кыз окушту. Султан ар бир кеченин көркүн ачкан активдүү окуучулардан эле. Бирок таанылып калгандан кийин окуусун таштап салды. Өзүмдүн тилим өтпөй калганда мугалимдердин баарын топтоп ортого салган күндөр болду. Кийин 10 жылдыкта белектерин көтөрүп келип бүт мугалимдерден кечирим сураганы эсимде. Азыркыга чейин мектепке бат-бат келип турат.

Досу Фархат Исаев:«ЭРКЕКТЕРДИН 98 ПАЙЫЗЫ КЫЗ ЖАНДУУ, СУЛТАН ДЕЛЕ ЭРКЕК ДА»
-«Жигит болсоң шок бол» деген макал бар эмеспи, бул кеп толугу менен Султан тууралуу. Анткени андан уялчаак, тартынчаак деген сапаттарды кезиктире албайсың. Студент кезде жатаканада чогуу жашап калдык. Султанга ата-энеси Таластан, мага Ысык-Көлдөн азык-түлүк салып жиберишет. Мындай кезде бизге майрам эле, эки күн той кылып, анан майда-чүйдөбүз түгөнүп отуруп калчубуз. Акча табуунун ар кандай жолун издеп официант, кароолчу болуп иштеп жүрдүк. Султан акчаны көбүнчө ырдап тапчу. Бир жолу жегенге эч нерсе жок фасолду сууга бышырып жегенибиз эсимде.
Султандын көктүгү бар, эмнеге кызыкса ошону сөзсүз алат, жетем деген кызына да жетчү. Авазы, ырлары менен эле кыздарды өзүнө имерип алчу таланты бар болчу. Эркектердин 98 пайызы кыз жандуу, Султан деле эркек да. Популярдуу болгондон кийин «жылдыз оорусуна» кезикти. Бул нерсе Мирбекте, Акбарда деле болгон. Бирок ал убакыт өттү. Атактуулуктун жүгү оор болот. Досум Султан ушул арабаны татыктуу сүйрөп келе жатат деп ойлойм.

Экс-продюсери Динара Эсенгулова:«АТАКТУУЛУКТУ СУЛТАН ЭКӨӨБҮЗ ТЕҢ КӨТӨРӨ АЛБАДЫК»
-Султан мага келгенче «Кудача кыз» жана «Махабатым» деген дуэттери менен таанылып калган эле. Калган чыгармачылыктагы курулушун экөөбүз тургузганбыз. Жашоодогу ар бир окуя, кырдаал бул – жөн гана сыноо. Султанды тарбиялап мен өзүмө көп сабак алдым. Атактуулукту көтөрө алганы да, албаганы да бар. Менимче, муну Султан экөөбүз тең көтөрө албадык. Мындай учурда адам өзүнө туура баа бере албай, көзүн май басып калат эмеспи. Бул жаштарда гана эмес, улуу кишилерде деле кездешет.
Концерттери аншлаг менен өтүп, эл батпай айрымдар тепсендиде калган учурлар канча кездешти. Концерт бүткөндө сахна артына шашкан кыздарды көрөсүң, Султан колуна түшсө тарткылашып, талашып кетишчү. Телефонумдун жаны тынчу эмес, Султанды сурап чалган кыздар эми тажатышат десең. Бирок мунун баары келип-кетчү нерсе, Кудай бергенин алып деле коёт экен. Ошон үчүн бирөөнү таарынтпай, көңүлүн калтырбай жүргөн жакшы. Мурункудай атактуулукту Султан кайрый алабы же жокпу, өзүнүн гана колунда.

Жубайы Асел:«АРТЫМДАН 3 ЖЫЛ ЧУРКАП ЖҮРҮП ҮЙЛӨНГӨН»
-Султанды мен 6-класстан бери тааныйм, мектепте чогуу окучубуз. Мен үчүн ошол эле Султан бойдон калды. Экөөбүз 2-курстан тарта сүйлөшүп баштадык, артымдан 3 жыл чуркап жүрүп, анан үйлөнгөн. Үй-бүлө кургандан кийин эки тараптан тең түшүнүү болуш керек. Ашынган күйөрман кыздары Султанга дале телефон чалышат, мен көтөрүп калсам сылык сүйлөшүп коём, кызганчаак эмесмин.
Абдан баласаак, Акмырзаны өзү киринтип, өзү дүкөнгө алып барып кийим сатып берет. Кечээ күнү уулу экөө кинотеатрга барып мультфильм көрүп келишти. Мага да сюрприздерди жасап таң калтырганды унутпайт. Башында ырларын укчу эмесмин, азыр маанисине көңүл бөлүп уга турган болуп калдым.

Лунара Бекиева
Адилет Бектуров
star@super.kg

 Кыстарылган видео