Ашкөк (укроп), кинза, петрушка, сельдерей сыяктуу көк чөптөр тамак-ашка көрк берип, даам кошот. Организмди керектүү витаминдер менен азыктандырат. Буларды эгип, өстүрүп, киреше табуунун жолу да оңой экен.
АШКӨК, КИНЗА, ПЕТРУШКА, СЕЛЬДЕРЕЙДИ ӨСТҮРҮҮ
Бишкек шаарынын тургуну АСЫЛБЕК КЫРКБАЕВ көк чөптөрдү өстүрүү тажрыйбасы менен бөлүшөт:– Менин кичи мекеним – Лейлек районунун Кулунду айылы. Бишкекке көчүп келгенде көк чөптөрдү алып сатып иштеп жүрдүм. 2 жыл ичинде аларды өстүрүү ыкмаларын дунгандардан өздөштүрүп, 1998-жылдан баштап өзүм эге баштадым. Азыр көк чөптөрдү 20 гектарга айдайм. Мени менен жылда чогуу иштешкен жумушчуларым бар. Алар жаздан күзгө чейин иштешип, айлыктарын алып турушат.
Көк чөптөрдөн ашкөк менен кинза бир жолу эле орулуп алынат, башкача айтканда, түшүмү 1 эле жолу жыйналат. Анын үстүнө бир жылдык эле өсүмдүктөр. Оруп алган соң ордуна кайра түрп, ашкөк сыяктууларды сээп өстүрүүгө болот. Ашкөктү ордуна калтырып койсоң, урук алат. Муну жашылчаларды туздаганга сатып жибере аласың. Уругунан да акча түшөт.
Ал эми петрушка менен сельдерей 2 жылдык өсүмдүк. Буга кошумча суук түшкүчө 5-6 жолу орулат, булардын артыкчылыгы ушул.
Ашкөк, кинза, петрушка, сельдерейди өстүрүү ыкмалары окшош:
1 ГЕКТАР ЖЕРГЕ КАНЧА УРУК СЕБИЛЕТ?
Ашкөк – 36 килограмм (1 килограммы 160 сомдон);
Петрушка – 6 килограмм (1 килограммы 500 сомдон);
Сельдерей – 2 килограмм (1 килограммы 500 сомдон);
Кинза – 40 килограмм (1 килограммы 170 сомдон)
Ашкөк менен кинзанын уругу чоң болгондуктан көбүрөөк кетет.
Кайсы чөп канча күндө өсүп жетилип, кыркууга даяр болот?
Ашкөк – 40 күндө, кинза – 45 күндө, петрушка менен сельдерей – 70 күндө.
ОРУП-ЖЫЙНОО, САТУУ, КИРЕШЕ
– Биз көк чөптөрдү чоң аш бычактар менен кесип, баштыктарга салып жыйнайбыз. Анан сууга жууп, тазалап, боолоп байлай баштайбыз. Боологонго көп кол керек болгондуктан жумушчуларды жалдайбыз. Аларга 1 боосу үчүн 40-50 тыйындан төлөйбүз. Айрымдары бир күндө 3 миңге чейин боо байлап, акчаны жакшы табат.
Боолонуп даяр болгондорун базарга алып барып, дүңүнөн өткөрөбүз. Айрым ишкерлер бизден алып, Ош, Жалал-Абадга, Алматы, Таразга өткөзгөнгө алып кетишет. Алар товар сапатын жоготпоосу үчүн Бишкектен кечки убак салкында чыгышып, таңга маал базарларда болуп калышат.
Базарларга өткөзүүдөгү баасы суроо-талапка жараша. Көк чөптөр аз болсо кымбатыраак, көп болсо арзаныраак өткөрөбүз. Бир боосу 1,5 сомдон 3 сомго чейин бааланат. Кээде 4-5 сомго чыгып кетет.
Кеткен чыгымдардын баарын чыгарып салсак, ашкөк менен кинзадан таза киреше 1 гектарынан 30-40 миң сомго чейин түшөт. Ал эми сельдерей менен петрушканы 5-6 жолу оруп алгандыктан, андан пайда булардан 5-6 эсе көп түшөт. Айталы, 150 миңден 240 миң сомго чейин болушу мүмкүн.
Канымжан Усупбекова
kenesh@super.kg