«АТАМ СОТТОЛУП, ҮЙ-БҮЛӨБҮЗ ЧАЧЫРАП КЕТИПТИР»

Бул жылдын алгачкы айлары көп жыл мурун дайынсыз кеткен эне-балдар, бир туугандар табышып, кулчулукка сатылып кеткен кыз өз мекенине кайтып келген ары кубанычтуу, ары кайгылуу окуяларга бай болууда. Алардын катарын 18 жыл дегенде бир туугандарын, ата-энесин тапкан Алина да толуктайт.

«ЭМИ АТЫӉ АЙЗАДА ЭМЕС, АЛИНА»
– Эс тарткандан бери кардым ток болсо да жан дүйнөм ачка, кийимим бүтүн болсо да жүрөгүм жарты болуп жүрдүм. Өз туулган жеримден, кандаш жакын адамдарымдан 4-5 жашымда алыстасам да, аларды унутчу эмесмин. Атам кайда кеткенин эстей албайм. Апам мени Миргүл деген курбусуна таштап кетип, кайра келген жок. Миргүл эженин Гуля аттуу кайын эжеси мени «апаӊа алып барам» деп Бишкекке алып келди. Түсү сары автобуста келе жатып «эми сенин атыӊ Айзада эмес, Алина болот» дегени дагы деле кулагыма жаӊыра берет. Ал мени шаарга алып келип, Кенжеке аттуу курбусуна сатып жибериптир.
Кенжеке апа жалгыз жашачу, токтогулдук эле. Мага Токтогулдан Жазгүл Койчуева, 1995-жылы туулган деген документ алып беришкен. Бирок Алина деп аташчу. Мени жетиштүү карады, бирок анын токмогуна жан чыдачу эмес. Уруп жатканда «сени 15 000 сомго сатып алгам, сага көп акча короттум» дечү.
Эс тарта баштаган сайын бала кезимдеги өткөн күндөр кинодогудай бир жарк этип көз алдыма келе берчү. Мектепте жакшы окучумун, 4-класста окуп жатканда Кенжеке апанын алысыраак сиӊдиси Гүкү эжемдин үйүндө жашап жатканбыз. Бир күнү Кенжеке апа мени катуу сабап жаткан, ага чыдап тура албаган Гүкү эжем милиция кызматкерлерин чакырды. Алар келип Кенжеке апаны энелик укуктан ажыратып, мени «интернатка өткөрөбүз же бирөө багып алса болот» дешти. Гүкү эжем «мен багып алам» деп алып калды.

«ӨМҮР БОЮ КҮТКӨНҮМ БИР КҮНДӨ ТАБЫЛЫП КАЛДЫ»
– 4-класстан баштап окубай калдым. Гүкү эжем мени 2005-жылы Орусияга алып кетти. Анын баласын карап, үй жумуштарын жасачумун. 2013-жылы март айында Кыргызстанга кайра келдик. Мени Гүкү эжем багып алгандан кийин деле Кенжеке апа менен жолугушуп жаттык. «Сиз жалгызсыз, мен чоӊоюп калдым, сизди багайын» деп айтчумун. Көнгөн жок. Эжемдин баласы чоӊоюп, үйлүү-жайлуу болду. Менин кызматыма муктаждыгы жок болуп калгандыктан, айылга алып барып мени күйөөгө бергиси келип жатканын байкадым.
Бишкекте бир кафеде иштеп жаткам. 2013-жылдын июнь айында «кийимдериӊди даярда, Токтогулга, айылга кетебиз» деди. «Баргым келбей жатат» десем, «сен чоӊоюп сөз укпай калдыӊбы?» деп уруп, түн жарымында эшикке чыгарып койду. Иштеген кафеге барып аванс алып, Анара аттуу эже менен батирге чыктым. Кийин башка кафеге ишке кирдим. Ал жердин кожоюндары абдан жакшы кишилер эле. Аларды «ата, апа» дечүмүн.
Мен эч нерсе айтпасам деле кожойкебиз менин жалгыз экенимди сезчү экен. 2-3 жолу «сенин ата-энеӊ жок окшойт» дегенинен «бар» деп койдум. Бир күнү такып сурап туруп алды. Болгонун болгондой айтып бердим. Ал тааныштарына айтып, мени акыйкатчыга алып барышты. Алар менин ишимди Ленин РИИБине өткөрүштү. Ал жерде Гүлнара аттуу тергөөчү эже мага жардам берүүгө аябай аракет кылды. Ал эже кагазга бир нерсе жазып берип, мени телевидениеге жиберди. Теледен мурун радиого чыгарышты. Муну таякемдин кыздары угуп, эжеме айтышыптыр. Өмүр бою бир туугандарымды, атамды издеп жүрүп радиодон чыккан күндүн эртеси эле бир тууган эжем табылып калды. Баары түш сыяктуу, ишене албай нес болдум.

«АПАМДА ЭНЕЛИК МЭЭРИМ КАЛБАПТЫР»
– Жолуккан күнү эжем экөөбүз түнү менен сүйлөшүп чыктык. Көп нерсени айтып берди. Апам Гүлмира Кемин районунда жашарын, башка турмушунан эки баласы бар экенин билдим. Ичкиликти дагы эле таштай албаптыр. Эжем Гүлдана да Кеминде ар кимдин колунда чоӊоюп, турмушка чыгыптыр. Атам кийинки үй-бүлөсү, агам Азиз болуп Таласта турушат экен.
Эртеси Кеминдеги эжемдин үйүнө бара жатып апабызды чакырдык. Жолдо катар апам үйдөн чуркап чыгып, кубанычтан ыйлап, кучактап тосуп алат го деп бактылуу кыялдар менен бардым. Бирок эч ким тосуп албады. Мени бир бөлмөгө киргизишти, апам жок. Эжемден сурасам ал башка бөлмөдө ыйлап отурганын айтты. Анын мындай мамилеси менин мурунку таарынычымды ого бетер күчөттү. Апама өзүм басып барганга ооруп турган көӊүлүм уруксат бербей койду. Менин абалымды түшүнгөн эжем апамды түрткүлөп мен отурган бөлмөгө алып келди. Үн-сөзсүз бетимден өөп койду. Ачылып-чачылып сүйлөшпөдүк. Эртеси өз үйүнө кетип калды.

«МУРУН БАКТЫЛУУ ЖАШАЧУ ЭКЕНБИЗ»
– Мени көргөнү атамдын бир туугандары келди. Атам 8 бир тууган экен. Биздин үй-бүлө мурун Кеминдин Быстровка айылында жакшы шартта, бактылуу эле жашачу экенбиз. Эӊ улуу байкем 1989-жылкы, андан кийин эжем 1991-жылкы, кенжеси мен 1993-жылы туулган экенмин. Апам бала бакчада иштептир. Атабыз кайсы бир себептерден улам 3 жылга камалып кетип, апам үч баласы менен жалгыз калып, бизди ээрчитип алып борборго келип иштептир. Таенебиздин улуту якут болгон экен. Апам аракеч орустарга кошулуп жүрүп ичкиликке берилип кеткендиктен биз каралбай, туш тарапка тарап кетиптирбиз. Мени ошондо атамдын карындашы Ысык-Көлгө алып кетиптир. Агам таякемдин колуна кетип, эжем апам менен калган экен. 5 жашка келгенимде апам мени кайра өз колуна алып, көп өтпөй эле Миргүл аттуу курбусунан карызга акча алып, ага мени таштап Казакстанга кетиптир. Ал эми мени Миргүл эженин Гуля аттуу кайын эжеси Кенжеке аттуу аялга сатып жиберген.
Атамдын туугандары апамдын курбусунун үйүнө мени издеп келишкенде ал «Алинаны апасынын туугандары алып кетишти» деп алдап коюптур. Атам абактан чыгып бизди таппай калыптыр. Байкем ал учурда бирөөнүн колунда мал карап иштеп жүрүптүр. Экөө табышып, Таласта мал менен тиричилик кылып жашап калышат. 1-2 жыл мурун агам да мени издеп телекөрсөтүүгө чыккан экен. Алар менен телефон аркылуу сүйлөштүм. Атам аябай кубанды. Бул жакка келүүгө мүмкүнчүлүктөрү болгон жок. Бир аз күн жылыса эжем экөөбүз барып келебиз. Эжем ар кимдин колунда тарбияланып, турмушка аябай бышып, чыйрак кыз болуптур. Жакшы адамга туш болуп, жездем экөө 3 баланы тарбиялап жатышыптыр, бирин-бири колдоп, сыйлап турушат экен.

«КЕЛЕЧЕКТЕГИ МАКСАТЫМ...»
– Туугандарымды таптым, апам менен да көрүштүм. Ооба, бактылуумун. Баарын кечирем, бирок мени тынчсыздандырып, өткөн кордуктарды эстете берчү жарааттарым көп. Күзгүгө каранганымда эле бетимдеги тырыгым байкалат. Кенжеке апам кайчы менен башыма уруп жатканда кайчы бетимди кесип кеткен. Өксүк көӊүлүмдү жеп салчу. Бирок жашоодон тажаган, өкүнгөн жокмун. Татыктуу тарбия көрбөсөм да, уурулук кылып, жаман жолго баспадым.
Эми өз атамдын фамилиясына Өмүрбек кызы деп өтөм, бирок атым Алина боюнча калат. Себеби ушул ысым менен чоӊоюп, жашап келе жатам. «Дордой» базарында сатуучумун, андан чыгып мага иш берген эженин тигүү цехинде кошумча иштейм. Өз жанымды өзүм багууга бышкам, ал жагынан туугандарыма жүгүмдү артпайм. Бирок ар кандай учурда таянарым, эркелээр адамдарым, бир туугандарым, атам бар экенине бактылуу болуп жашай берем. Менин мындан аркы чоӊ максатым – бүтпөй калган мектебимди бүтүрүп, аттестатка ээ болуу. Андан соӊ дарыгерлик кесипти аркалоо.

Уулбү Каныбекова
koom@super.kg

 Кыстарылган видео