ЧҮЙДӨ 6 ЖАШТАГЫ КЫЗ ЗОРДУКТАЛДЫ. КЫЛМЫШКА 13 ЖАШТАГЫ ӨСПҮРҮМ ШЕКТЕЛҮҮДӨ

20-июнь күнү Чүй облусунун Аламүдүн районунун Кызыл-Бирлик айылында 6 жаштагы секелек кыздын зордукталганы боюнча жүрөк титиреткен маалымат тарады. Бул кылмышка ал кыздын кошунасы, 13 жаштагы өспүрүм шектелүүдө.

«КЫЗЫМДЫ КӨРҮП ЖҮРӨГҮМ ТҮШҮП КАЛДЫ»
Биз ооруканага барып, апасынан кичинекей секелектин ал-абалын сурап жооп алдык:

– 20-июнь күнү биз конок чакырган элек, аларга тамак-аш даярдап алаксып жүргөм. Күндө эле көчөдөгү кыздар-балдар чогулуп ойнойт да, ал күнү деле кызым адаттагыдай кошунанын кыздары менен көчөдө ойноп жүргөн. Кечки 5 жарым чамасында кыздардын үнү угулбай калганынан көчөгө чыксам эч ким көрүнбөйт, кошунаныкына барсам анын кыздары үйүндө экен. Андан чыгып кызымды издеп жогору жакты көздөй бет алдым, ошол убакта алдымдан дагы бир кошунанын кызы чакырып чуркап келди. Жүгүрүп барсам кызым жолдун боюнда туруптур, бир топ жерге чейин өзү басып келиптир да. Бети-башы, буту кан, оозунун тегереги, колдору көк ала экен. Көрүп жүрөгүм түшүп калды. Өзү нес абалында жалдырап туруптур. «Эмне болду?» деп сурасам, кошунанын баласын айтып «аябай сабады, оозума арак куйду» деди. Ошентип эле ызы-чуу түшүп калдык.

«ОГОРОДДУН ЧЕТИНЕ АЛЫП БАРЫП КОРДОПТУР»

– Көрсө ойноп жатканда кызымдын мурду канап кетет. Аны жууганы мындай басса кошунанын баласы күчүк көрсөтөм деп алдап чакырып, көтөрүп кетиптир. Ал бала өзүнүн эле огородунун четине алып барып кызымды кордогон экен. Чарбактын ары жагы ээн талаа, бала кызымды көтөрүп кеткенин эч ким көрбөй калыптыр. Ал жактан кимдир бирөөлөр ичип, түбүндө калган эки бөтөлкөдөгү арак таап алып, аны кызымдын оозуна куюптур. Таяк менен сабагандан колу-бутунда көк ала болуп издер калган экен. Аркасына учтуу нерсе менен «М» деп тилип жазып кыйнаптыр. Анысы аз келгенсип алаасын таяк менен чукулап, кордоптур (эне сөзүн уланта албай ыйлап жатты). Кызым кыйкырып ыйлаганда талаадан бир кошунабыз өтүп баратып тиги бала кызымды сабап жатканын көрүп калган экен. Ал кыйкырып жеткиче бала качып кетиптир.

«КЫЗЫМ АТАСЫ ЭКӨӨБҮЗДӨН БАШКА КИШИНИ КӨРГҮСҮ КЕЛБЕЙ КАЛДЫ»

– Кызымды көтөрүп алып ошол баланын үйүнө чуркап бардым. Апасы короодо кир жууп отурган экен. «Жеңе, балаңыз ушинтиптир» десем эле ал жолдошун чакыртып, машина менен кызымды Бишкекке алып келдик. Ооруканадан врачтар дароо кызыма операция жасашты. Палатага которулгандан кийин башка оорулууларга келген эркек кишилерди көрсө чаңырып ыйлай бергенинен акы төлөнүүчү өзүнчө палатага которулдук. Кызым атасы экөөбүздөн башка кишини көргүсү келбей калыптыр. Психолог менен иштеше баштадык. Врачтар кызымдын жоон ичегисин сыртка чыгарып коюшту. Алдыда дагы бир нече операция жасаш керек, айыгат дешти. Эми Кудайдан шыпаа тилеп отурабыз.

«БУГА ЧЕЙИН БИРИ-БИРИН ЖАКШЫ ТААНЫШЧУ, ЧОГУУ ОЙНОШЧУ»

– Бир айылда эле чогуу ойноп чоңойгон балдар да. Буга чейин бири-бирин жакшы таанышчу, бири-биринин үйүнө кирип-чыгып эле жүрүшчү. Түшкө киргис окуя болуп кетпедиби... Баланын акыл-эси кем деп жатышат, бирок мен анысын билген эмесмин. Мектепке барчу эмес, анын себебин деле сурабаптырмын. Кээде ойноп жатып жини келгенде балдарды уруп жибермей жайы бар болчу, урушуп койсок кетип калып, аздан соң эле кайра келип ойноп кетчү. Ооруканага түшөрүбүз менен милиция кызматкерлери келип, экспертизага керектүү нерселердин баарын алып кетишти. Экспертизанын жыйынтыгын күтүп жатабыз.

«БУЛ ЭМИ ӨМҮР БОЮ ТАК БОЛУП КАЛАТ ДА»
Биз маектешип жатканда жабырлануучу кызга психолог келип, апасы аны ээрчитип палатага кирип кетишти. Сөзүбүздү кыздын атасынын карындашы менен уланттык:

– Эки үй-бүлө үчүн тең оор жагдай, жаман окуя болду. Баарыбыз стресс абалындабыз. Кызыбыздын абалы бул, дарыланууга, физикалык, психикалык жактан калыбына келүүсүнө канча убакыт кетет бир Кудай билет. Өмүр бою так болуп калат да баары бир. Баланын ата-энеси «кечирип койгула, баламды аласыңарбы, өзүңөр билгиле» деп жатышат. Биз эч кимди урушкан жокпуз, баласын алып эмне кылабыз? Баарын мыйзам жолунда чечишели дедик. Азыр врачтардын жардамын жана экспертизанын жыйынтыгын күтүп отурабыз.

25-июнда Кызыл-Бирлик айылынын активисттери чогулуп, айыл аксакалдарын, айыл элин чакырып чогулуш өткөрүштү. Ал жакта мындай чечим кабыл алыныптыр: баланын ата-энеси кызыбызга атайын эсеп ачып, жакынкы үч ай аралыгында 200 миң сом которушат экен. Кыз 18 жашка чыккандан кийин ал акчаны өзү пайдаланат. Андан тышкары ооруканага кеткен чыгымдарды бүт төлөп бермей болушуптур. Баланын атасы «мен баламдан баш тартып, толук өкмөткө өткөрүп бердим. Качып келсе да кайра өткөрүп берем» деп баласын психиатриялык ооруканага жаткырып келиптир.

Агам ден соолугуна байланыштуу эч жерде иштебейт. Жеңем санитарка болуп иштечү, анын айлыгы деле аз. Апам кичинекей 2 небересин карап үйдө. Үй-бүлөдө жалгыз жеңем иштечү эле, ал да кызы менен ооруканалап жүрөт. Азыр баарыбыз жардам берип чуркап жүрөбүз. Алдыда дагы оор күндөр турат.

Кылмышка шектелип жаткан өспүрүмдүн апасы окуя тууралуу комментарий бере албай турганын айтты.

«УЧУРДА ТЕРГӨӨ ЖҮРГҮЗҮЛҮҮДӨ»
Аталган окуя боюнча милиция кандай чара көрүп жатканын билүү үчүн Чүй ОИИББинин басма сөз кызматынын жетекчиси Назира Имангазиевага кайрылып, төмөнкүдөй жооп алдык:

– 2018-жылдын 20-июнь күнү саат 21:00 чамасында Аламүдүн районунун нөөмөт бөлүмүнө жергиликтүү ооруканадан жашы жете элек кыз кордолгону боюнча билдирүү келип түшкөн. Ыкчам тергөө тобу барып, ошол эле күнү кечки саат 5 менен 6нын аралыгында 2004-жылы төрөлгөн өспүрүм бала 2011-жылы туулган кызды зордуктаганы билинген. Аталган факт боюнча тиешелүү соттук экспертизалар дайындалды. Учурда тергөө иштери жүргүзүлүүдө.

Учурда жабырлануучу кызга карата соттук-медициналык, ал эми аны зордуктады деп шектелип жаткан балага соттук-психиатриялык экспертиза дайындалган. Ушундай оор окуя катталса деле кылмыш иши козголо элек. Чүй ОИИББинен «экспертизалардын жыйынтыгы чыкмайынча кылмыш иши козголбойт» дешти. Кылмышы далилденген күндө деле кылмышкерге карата экспертиза "акыл-эси кем" деген жыйынтык чыгарса, ал жазадан кутулуп кетет.
Ушул сыяктуу эле окуя былтыр февраль айында Сокулук районунда катталган. Анда 8 жаштагы кызды 30 жаштагы адам артынан ээрчип келип, киши жок жакка сүйрөп кетүүгө аракет кылган. Бактыга жараша кыз качып кутулган, ал адам милиция тарабынан кармалган. Бирок соттук-психиатриялык эксперттер аны "психикалык жактан оорулуу, амбулатордук түрдө дарылансын" деп чечим чыгарган. Ушул корутундунун негизинде кылмышка шектүүнүн үстүнөн кылмыш иши козголгон эмес жана корутундуга ылайык ал үйүндө «дарыланмакчы» болгон. Башкача айтканда, коом үчүн кооптуу адам баштагыдай эле эркиндикте калган.
Мындан улам жогорудагы окуядай баламдын тагдыры талкаланбасын десеңиз, балдарыңызга сак болуңуз, ата-эне!

Асыл Орозбекова
koom@super.kg