Бозо – таруу, жүгөрү, арпа, сулудан жасалган ден соолукту чыңдоочу, организмди жылытуучу, сергитүүчү жана кубат берүүчү касиеттерге ээ суусундук. Өзгөчө кыш мезгилинде адамды суукта чыдамкай, күүлүү-күчтүү, тоюмдуу алып жүрөт деп көп жасалат. Бозо дагы кандай касиеттерге ээ, аны үй шартында кантип даярдоого болот? Чогуу таанышалы.
БОЗОНУН ПАЙДАЛУУ КАСИЕТТЕРИ
Кандагы гемоглобиндин деңгээлин көтөрүп, аз кандуулуктун алдын алат.
Иммунитетти бекемдейт.
Ичеги-карындагы ферменттерди активдештире турган биологиялык баалуу компоненттерге, белок, май, углевод, макро жана микроэлементтерге, витаминдерге бай.
Тамак-аштын сиңимдүүлүгүн арттырат.
Табитти ачат.
Организмдин жалпы абалын жакшыртып, чарчоону басат.
Заара кубалоочу касиетке ээ.
Эскертүү! Кан басымы жогоруларга, ашказан жарасы барларга көп ичүүгө болбойт.
БОЗОГО КЕРЕКТЕЛҮҮЧҮ АЗЫКТАР:
Шак – жүгөрү, арпа, сулу же буудайды тазалап, тегирменден кесек кылып чыгарып алуу керек. Ал эми таруу шагы дандын өзүнөн даярдалат.
Угут– өндүрүлгөн жүгөрү, буудайдан даярдалат. Анын эки түрү бар, жаш угут жана как угут. Данды 1 күн сууга чылап, көөп чыккан соң нымдуу чүпүрөккө же мүшөккө ороп өндүрөт. Андан соң жаргылчактан, же болбосо эт туурагычтан өткөрүп, көлөкө жерде кургатылат. Бул жаш угут деп аталат. Ал эми өндүрүлгөн данды алгач кургатып, андан соң тегирменден ирик чыгартып алсак, бул как угут деп аталат. Как угуттун бозосу күчтүү болот.
Кор. Бозону даярдоодо угуттан сырткары жакшы бозодон алынган аз өлчөмдөгү кор колдонулат. Бозо жакшы ачып, жагымдуу суусун болсо "кору жакшы экен" деп баалашат.
БОЗО КАНТИП ДАЯРДАЛАТ?
Бозо даярдоо үчүн шак, угут, кор (ачыткы, көрөңгө) жана чапчак керектелет. Шактын эң жакшысы – таруу жана жүгөрүнүкү деп айтылат. Ал эми бозонун күчү угуттан, сапаты шак жасалган аштыктан болот. Өзгөчө шактын тартылышына, анын ачытылышына, кайнатылышына жана салынышына жараша болот. Бозо 3 баскыч менен жасалат.
1. Шак чылоо. Ал үчүн жылуу сууга (болжол менен 1,5-2 литр сууга 1 килограмм шак туура келет) шакты салып, үстүнө 1 чеңгээл топту (бозону сүзүп алгандан кийинки калган масса) кошуп жакшылап аралаштырып, жылуу жерге 1-2 сутка коюп коёбуз. Топ жок болсо, ордуна 150-200 миллилитр бозо кошууга болот. Шак ачыганда анын бети ар кайсы жеринен жарылып калат. Шак жакшы ачыбаса же 4-5 күн туруп калса, бозонун даамы, сапаты бузулуп, ойдогудай болбой калат.
2. Шак кайнатуу. Казанга сууну куюп (1 килограмм шакка 6-7 литр суу туура келет), ал чыбырчыктай баштаганда (кайноого жеткирбей) ачыган шакты салып, 1-1,5 саат бышканча кайнатуу керек. Бышкан шак чөмүчкө жармашпай калат. Чийки бышкан шактан жакшы бозо чыкпайт. Кайнап жаткан шак казандын түбүнө тартып кетпеш үчүн бышканча аралаштырып туруу шарт. Шак таза бышкан соң оттон чыгарып, муздаганча каймактатпай улам аралаштырып туруу керек. Өзгөчө көк буусун (алгачкы буусун) ичинде калтырбайт. Антпесе бозо ачуу болуп калат. Белгилей кетсек, айрым аймактарда алгач малдын майына бир аз буудай унун кууруп, андан соң суу куюшат. Бул сууга ачыган шакты салып кайнатышат.
3. Бозо салуу.Шак жылымык болуп (орточо 12-18 градус) калганда үстүнө 200-250 грамм угут салып, аралаштырабыз. Баштапкы коюу шак дароо суюлат. Эми шактын үстүнө корду (1-2 литр керектелет) куюп аралаштырып, 7-10 саат жылуу ороп койсок, бозо жетилет. Жетилген бозону баштыкка куюп бир аз суу кошуп сүзүп алабыз. Айрымдар аталгы менен сүзүшөт. Бозо даяр!
БОЗОНУН ТҮРЛӨРҮ
Бозо салыныш ыкмасына жана күчтүүлүгүнө карата бир нече түргө бөлүнөт:
Жумшак бозо – угуту азыраак салынган бозо.
Кордолгон бозо. Шагы 3-4 күн ачытылып, угут көбүрөөк салынат.
Тегелеки – суу кошпой накта сүзүлгөн бозо.
Ачытма бозо. Бозо сүзүлүп, жылытылып, бир аз кумшекер кошулат да, жылуу жерде ачытылат. Болжол менен 5 литр бозого 1-1,5 килограмм кумшекер салынат. Аны 3 күндүк, 5 күндүк жана 7 күндүк кылып ачытышат. Бозонун бул түрү күчтүү (15-25 градус) болот.
Киричме бозо. Ачытма бозо менен жаңы сүзүлгөн жаш бозонун аралашмасы.
Кара куурдак бозо. Кадимки эле бозону ичердин алдында бир аз тоң май кошуп ыкчам ысытып берет. Болжол менен 1 литр бозого 100 грамм май кошулат. Мындай бозону сыркоолоп (чыйрыгып) же күчтүү тамактан соң күптү болгон учурда ичсе, тамакты тез сиңирүүгө жардам берет.
"Супер-Инфо" гезитинин материалдары жеке колдонууда гана уруксат.
Жалпыга таратуу "Супер-Инфо" гезитинин редакциясынын жазуу түрүндөгү уруксаты менен гана болушу мүмкүн.
Комментарийлер (21)
Mirlan27011987
2020-02-17 11:52:45
Азыр молдолор бозо, кымыз ичпегиле деп элдин башын айлантышпасын. Ислам дини арабтардын салтуу маданиятын бул жака таашып келишпесин. Эмне бозону арабтар ичишпесе эле, кыргыздарга да ичпегиле деп айтууга эч акысы жок. Жаштардын светтик коз карашын которуш керек. Ислам дини озу кыргызды арабташтыруунун бирден бир жолу.
+7
k.anara
2020-02-17 14:02:16
Mirlan27011987,туура айтасыз булар кыргыздыыын баалуулуктарына тыюу салууга акысы жок. Жаштардын башын айлантып ар кайсыны айтышып. Болбосо арабча суйлоп,арабча жашап ошо Аравияга барып жашашсын.
+7
ernis_07
2020-02-18 02:13:58
Mirlan27011987,молдонун айтканын кыл акыретиңе пайда тууганым.Ислам дини шариат бирөө гана антип адашпаңыз. Сен арапсың а сен кыргызсың деп бөлбөйт динде. Аллах тааланын өкүмү баарына бирдей. Дин менен жашадың уттуң,динсиз жашадың убактылуу жыргал жашоодой сезилет акыр аягында өкүнүчтө болосуң. Ниетти тууралап тууганым Аллах субханаку таъаала арап же ажам деп бөлбөйт Аллах сенин такыбалыгыңа карайт.
0
Baktyluu_bolgum_kelet
2020-02-18 21:05:54
Mirlan27011987,кой Мики,ар нерсени дооруй бересиңби
-1
mirana9395
2020-02-17 17:22:41
Оа бозо гемоглобинге абдан пайдалу,бозо ичип 120 мн торогомун.кайненем бозо салдыртып кунуно, 1литрден азырак ичирет болчу.бирок коп ичсен ашказанын ачышып ичкин келбей калат экен.бекитип ичбей жургон кундор да болгон.
+10
Kuban-1207
2020-02-17 20:45:56
Бозону молдолор да ичиш керек
+7
sinej
2020-02-17 21:39:07
Бул жашоодо ар бир адамдын өз жеке тандоосу бар экен биздин молдолор билип жүргүлө. Ким эмне ичет, эмне жейт силер чечпейсинер. Жатып алып акылга сыйбаган эрежелерди ойлоп чыгара бергенди токтоткула.
+4
Center
2020-02-17 22:53:05
sinej, Бозону ислам дининде чыныгы мусулмандарга болбойт дейт, а силерге окшоп тилинде мусулман, чала мусулман, теңирчи, атеист, каапырларга боло берет, динге, шарият эрежелерине сайылбай иче бергиле каалаган харамдарды!
-6
Jannat.dm
2020-02-18 02:35:47
Center, бозо арам экени чындык
-5
sinej
2020-02-17 23:04:48
Шарият - бул арабтарга таандык орто кылымдын жашоо эрежелери. Шарияттын кыргызга эч бир тиешеси жок. Кыргыздар эч качан шарият менен жашаган эмес жана жашабагыла. Шарияттан дагы биздин мыйзам эрежелери жогору тураарын молдолор унутпасын.
-2
Mekusi
2020-02-18 11:23:53
Бозо жонундо маалымат...молдолор жок жерден куноолуу тооба...
-4
Wold
2020-02-18 13:23:42
Бозо момун-мусулмандар учун арам, калгандарынар иче бергиле ар нерселерди бир доорубой.
-7
pero5184
2020-02-18 14:53:45
Бозону мас болуп ичсе арам болсо керек,даарылык үчүн бир стакан ичсе боло берет менимче
+8
Center
2020-02-18 16:37:53
pero5184, "Адамдан чыккан нажастан киичине жеп кой дарылыкка" десе жейт белең? Арамда даары, шыпаа болбойт, дарылыкка андан башка ошончо ичетурган нерселер бар, ошолорду иче бергиледа!
-9
Ernisbii
2020-02-18 23:06:32
Кыргыздар талаша турган эч нерсе жок Ата Бабабыздан келе жаткан салтыбыз тамак ашыбыз менен жашай беребиз эң башкысы адамды кордобо ууру кылба ушак сүйлөбө улууну сыйла кичүүнү ызатта жардамыңды аяба адамкерчиликтен тайба ошол акылыңдан адашпа болду.
+7
Sakura715
2020-02-19 02:21:14
Ушул жерде да өлөт экенсиңер да болбосо баарың биригип бир эле ник болсоң керек
+3
jaskaaa
2020-02-19 15:36:18
Адамдар не болуп баратабыз? Бири-бирибизди чукуп жаман уйронуп алдык. Кыларга иши жокторго бардык акылдуулар.Оозунарды тырмасада окуп чыгып кете бергиледа. Созсуз динди аралаштырып жибересинер. Куран китепти тоолук окуп чыксанарда мындай жазбайт эленер.
+2
perishka18
2020-02-19 16:16:12
Бозону ичкендер иче бергиле. Ичпегендер ичпей эле койгула.Ар кимдин тандоосу ар кандай да. Денсоолукка пайдасына карап ичебиз.
+6
DNurgiza
2020-02-19 21:29:04
Бозону жанысында ичсе болот, ачуу кылыпмас болуу максатында ичпөө керек
+2
Mirko.93
2020-02-19 23:18:18
Урматтуу Мусульман бир туугандар. Динге асылбагыла. Биз олгондо шарият менен жаназа окулуп шарияттын мыйзамы менен жерге берилебиз баарыбыз. Ошол молдолорубуз бизге жаназа окуйт. Каалагандай жашагыла бирок акыретте биз баары учун суралабыз. Алаахым баарыбызга ыйман хидаят берсин. Сурагыбызды женил кылсын Аминь Аминь.
+2
Arstan18.18
2020-02-21 19:03:51
Мусулманбыз,кудай бар бирок арабдар оздорун идеологиясы мн озгортуп оздоруно пайда жагына чечип койгон! Аллах Аллах дейсинер толтура жаман иштерди кылып жаткандар биз мусулмандарбыз! Чочконун этини жеген орустарда бизден жакшырак! Бироо мн иши жок! Церковь ко барса барып келет сен барбадын кудай сени тозокко салат дебейт! Барса барат тарбиясы озуно жараша ыйманы,тутунган дини мн журоберет. Бизеле бул жыргал жашоону тозокко айлантыкко! Же кудай ошончо жестокийби баарын тозокко тыккан?
+3
Комментарий калтыруу үчүн өз ысымыңыз менен кириңиз же каттоодон өтүңүз.
БОЗОНУН ПАЙДАЛУУ КАСИЕТТЕРИ