Өлкөнүн байланыш тармагы тууралуу кызыктуу фактылар 

Бүгүн, 7-май - байланыш, телекоммуникация, радио жана маалымат технологиялары тармагындагы адистердин кесиптик майрамы. Ал жыл сайын ушул күнү белгиленип келет жана негизинен Александр Поповдун биринчи радиобайланышты ийгиликтүү демонстрациялаган күнү менен байланыштуу.

Тарыхы:

• 1895-жылы 7-майда орусиялык окумуштуу Александр Попов биринчи жолу радиоприёмник жасап, зымсыз байланыш аркылуу сигнал жиберүүгө жетишкен. Бул күн радионун туулган күнү катары эсептелет.
• 1945-жылдан тартып СССРде бул дата Радио күнү катары белгилене баштаган. Кийинчерээк, байланыш жана маалымат технологияларынын тездик менен өнүгүшүнө байланыштуу бул күн байланыш кызматкерлеринин кесиптик майрамы катары таанылды.
• Азыркы күндө Орусия, Кыргызстан, Казакстан жана башка КМШ өлкөлөрүндө бул күн байланыш тармагынын өкүлдөрүн урматтоо күнү катары белгиленип жүрөт.

Майрамдын мааниси:

Байланыш күнү - байланыш операторлоруна, инженерлерге, почта кызматкерлерине, маалымат технологиялары жана медиа тармагындагы адистерге ыраазычылык билдирүү күнү. Бул майрам аркылуу радио жана телеберүүнүн, мобилдик жана интернет байланыштын, почта жана санарип кызматтарынын мааниси баса белгиленет.

Кызыктуу фактылар:

• Александр Попов радионун атасы катары дүйнө жүзүндө таанылат, бирок дүйнөлүк илимий коомчулукта Гульельмо Маркони да радионун негиздөөчүсү катары белгиленет.
• Радио алгачкы кезде аскердик байланыш үчүн колдонулган.
• Учурда дүйнө жүзүндө 3 миллиарддан ашуун адам күн сайын радио угат.

Кыргызстанда байланыш тармагы: тарыхы жана өнүгүшү

Тарыхый өнүгүшү:

• Кыргызстанда байланыш кызматынын пайдубалы 1920-жылдары Советтер Союзунун курамында турган учурда түптөлгөн.
• Алгач почта, телеграф жана телефон байланыштары негизги каражат болгон.
• 1940–1980-жылдары өлкөдө аймактык автоматтык телефон станциялары (АТС), телеграф жана радио түйүндөрү кеңири тараган.
• Радио жана телекөрсөтүү 1960-жылдардан тарта таасирдүү өнүккөн.

Кыргызстанда биринчи автоматтык телефон станциялары 1960-жылдардын аягында орнотулуп, 1970-жылдары кеңири жайыла баштаган. Бишкек жана Ош сыяктуу ири шаарларда биринчи орнотулуп, калкка телефон аркылуу байланышууга мүмкүнчүлүк түзүлгөн.

Алгачкы АТС көбүнчө металлдан жасалып, көчөлөрдүн жээгинде жайгаштырылган. Алардын ичинде телефон аппараттары, төлөм үчүн тыйын салынуучу чөнтөкчөлөр жана телефон номерлеринин тизмеси жайгаштырылган такталар болгон.

Көз карандысыздык доору (1991-жылдан кийин):

• 1992-жылы Кыргызстан өз көз карандысыз байланыш саясатын иштеп чыга баштаган.
• Кыргызтелеком улуттук байланыш оператору болуп түзүлдү.
• 1990-жылдардын аягында мобилдик байланыш иштей баштады – Bitel (азыр Beeline) алгачкы уюлдук оператор болгон.

Азыркы абалы:

Мобилдик байланыш:

• Кыргызстанда негизги уюлдук операторлор: Beeline, MegaCom, O!
• Мобилдик байланыш калктын 98 пайызын камтыйт.
• 4G LTE технологиясы бардык облустарда жеткиликтүү.

Интернет жана маалымат технологиялары:

• Интернетке жеткиликтүүлүк жылдан жылга жогорулап жатат.
• Wi-Fi жана мобилдик интернет аймактарда да кеңейүүдө.
• E-gov, онлайн кызмат көрсөтүү, электрондук документ алмашуу сыяктуу системдер иштей баштады.

Келечеги:

• Бишкек шаарында жана башка ири борборлордо 5G түйүнү тесттик режимде ишке кирип жатат.
• Бул жогорку ылдамдыктагы байланыш, смарт шаар концепциясы, санариптик билим берүү жана саламаттыкты сактоодо чоң мүмкүнчүлүктөрдү ачат.

Санарип экономика:

• Өкмөт "Санарип Кыргызстан" программасын ишке ашырып келет.
• Бул программа мамлекеттик кызматтарды, билим берүү жана бизнести онлайнга өткөрүүнү максат кылат.

Ошондой эле, тоолуу жана алыскы аймактарда дагы интернетке жеткиликтүүлүктү жакшыртуу максатында сателлит жана фибер-оптикалык байланыш линиялары курулууда.

7-майга карата жылнаама.