Супер фактылар: Ватикан — дүйнөдөгү эң кичинекей, бирок эң маанилүү мамлекет

Эгерде дүйнөдө убакыт токтогондой, жүрөк жай соккон жай бар болсо, ал — Ватикан. Бул дүйнөнүн эң кичинекей мамлекетинин ичиндеги тынчтык жана бийиктик сыймыгы, руханий жана маданий байлыгы менен ар бир адамды өзүнө тартат. Кереметтүү архитектурасы, тарыхый байлыгы жана руханий маңызы менен Ватикан дүйнө жүзүндөгү саякатчылардын эң эңсеген багытына айланган. SUPER.KG порталынын "Супер фактылар" рубрикасынын бул чыгарылышында дал ушул өлкө тууралуу кызыктуу фактыларды топтоону туура көрдүк...

Ватикан — дүйнөдөгү эң кичинекей көз карандысыз мамлекет болуп саналат. Анын аянты болгону 0,44 чарчы чакырымды гана түзөт, жана ал толук Рим шаарынын ичинде жайгашкан. Бирок, кичинекей аянтына карабастан, Ватикан дүйнөдө руханий, маданий жана саясий мааниси менен өзгөчө орду бар мамлекеттердин бири.

Ватикан шаары — бул тынчтыкка толгон кооз бакчалар, байыркы дубалдар, улуу сүрөтчүлөрдүн керемет эмгектери жайгашкан руханий мекен. Жер жүзүндөгү миңдеген жылдардан бери сакталган тарых, искусство жана диний салттар ушул кичинекей жерде топтолгон.

Ватиканда болжол менен 800дөй адам жашайт. Бул аны дүйнөдөгү калкы эң аз мамлекет кылат. Бирок расмий жарандыгы барлар андан да аз — жарымынан азы гана Ватикан жараны болуп эсептелет. Калгандары кызматкерлер же дипломатиялык өкүлдөр.

Тарыхы жана түзүлүшү

Ватикан мамлекетинин түзүлүшү 1929-жылдагы Латеран келишими менен бекитилген. Бул келишим Италия жана Ватикан ортосундагы мамилелерди аныктап, Ватиканга толук көз карандысыздык жана суверендүүлүк берген. Ошол убакка чейин Ватикан – Папанын резиденциясы болуп эсептелсе, Латеран келишими аны толук мамлекет катары тааныган.

Ватикан — католик чиркөөсүнүн руханий борбору жана Рим Папасынын резиденциясы. Папа — бул мамлекеттин башчысы жана католик дүйнөсүнүн эң жогорку руханий лидери болуп саналат. Ал мамлекеттин жана диндин жетекчиси катары бир эле учурда саясий жана диний функцияларды аткарат.

Мамлекеттик башкаруу

Ватикан өзүнүн аймагында өз алдынча башкарууга ээ. Анын өкмөтү катары Ватикан шаардык губернаторлугу жана башка мекемелер иштейт. Папа мамлекеттин бардык маанилүү чечимдерин кабыл алат жана анын кеңешчилери — кардиналдар коллегиясы бар. Алардын милдети — Папа менен кызматташуу жана анын ишин колдоо.

Ватикан — абсолюттук монархия, башкача айтканда, бардык бийлик Папанын колунда. Ал мамлекеттин ички жана тышкы саясатын көзөмөлдөйт. Папа диниятчылар жана саясий лидер катары дүйнө өлкөлөрү менен дипломатиялык мамилелерди жүргүзөт.

Маданий жана диний мааниси

Ватикан дүйнөлүк маданияттын жана диндин борбору катары белгилүү. Анын ичинде Сикстин капелласы, Ватикан музейлери, базиликасы сыяктуу уникалдуу архитектуралык жана маданий объекттер бар. Музейлерде Микеланджело, Рафаэль сыяктуу атактуу сүрөтчүлөрдүн чыгармалары сакталып келет.

Ватиканга жыл сайын миллиондогон туристтер жана зыяратчылар келип, дүйнө жүзүндөгү католиктер үчүн маанилүү диний жайларды кыдырышат. Папа өзүнүн баяндамалары жана жумадагы куттуктуулуктары менен дүйнө жүзүндөгү миллиондогон адамдарга үмүт жана руханий күч берет.

Эл аралык ролу

Ватикан — БУУнун байкоочу мамлекеттеринин бири жана көптөгөн эл аралык уюмдарда каттоодон өтүп, өзүнүн дипломатиялык миссияларын аткарат. Бул мамлекет эл аралык саясатта көп учурда бейпилдик, гуманизм жана адам укуктары жаатында маанилүү позицияларды карманат.

Ошондой эле Ватикан дүйнөдө католик чиркөөсүнүн саясатын аныктоочу борбор болуп эсептелет. Папанын сөзү жана чечимдери католик өлкөлөрүнүн саясатына да таасир этет.

Ички турмушу

Ватиканда өзүнүн банк системи, почта кызматы, радио жана телеканалдар бар. Мамлекеттин расмий тилдери латын тили жана итальян тили болуп саналат. Калкынын көпчүлүгү дин кызматкерлери, Папанын кызматчылары жана башка кызматкерлерден турат.

Жыйынтык

Ватикан — дүйнөдөгү эң кичинекей мамлекет болсо да, анын маңызы чоң. Бул жерде дүйнөнүн католик жамаатынын руханий борбору жайгашкан жана дүйнөлүк маданияттын байыркы мурастары сакталат. Ватикан өзүнүн уникалдуу статусу менен дин, маданият жана саясаттын кесилишинде чоң рол ойнойт.

А сиз дал ушул уникалдуу өлкөгө саякаттап барууну кыялданасызбы?

РУБРИКАДАГЫ СОҢКУ КАБАРЛАР
Архив
Комментарийлер (0)
БАШКЫ БЕТ
СОҢКУ КАБАР
СУПЕР-ИНФО
SUPER.KG ВИДЕО
МЕДИА-ПОРТАЛ
Кинозал
ЖЫЛНААМА
Суперстан