ТЕСТ: Океандар тууралуу билесизби? Жер бетинин теңинен көп аянтын ээлеген мейкиндик жөнүндө билимиңизди текшериңиз

Жер планетасында 5 океан бар. Алар Тынч, Инд, Атлантика, Түндүк муз жана Түштүк океандары.

2000-жылы эл аралык гидрография уюму Атлантика, Тынч жана Инд океандарынын түштүк бөлүгүн бириктирген Түштүк (Антарктика) океанын өзүнчө бөлүп карап, бешинчи океан катары бекиткен. Түштүк океандын жалпы аянты 20,327 миллион чарчы километрди түзүп, аянты боюнча дүйнөдө 4-орунда турат.

Тынч океан - Жер шарындагы океандардын эң чоңу. Анын жалпы аянты 178,684 миллион чарчы километрди түзөт. Ал эми эң кичинекей океан деп Түндүк Муз океаны эсептелет. Анын аянты 14,75 миллион чарчы километрди түзөт.

Океандар арасында суунун эң терең чекити Тынч океанынын Мариан ойдуңунда жайгашып, ал "Челенджер" деп аталат. Анын максималдуу тереңдиги 10 миң 994 метрди түзөт.

Атлантика океанындагы эң сырдуу жер "Бермуд үч бурчтугу" деп айтылат.

1912-жылы 15-апрелде Улуу Британиядан Нью-Йорк шаарына бараткан 1496 жүргүнчүсү бар "Титаник" кемеси Атлантика океанында кырсыкка кабылып, сууга чөгүп кеткен. Кырсыктан 712 адам аман калган

Океан суулары жер бетинин 71 пайыз аянтын түзөт (болжол менен 361 миллион чарчы километр).

Атактуу деңиз саякатчысы Фернан Магеллан экспедиция жасоо үчүн Тынч океаны менен баратып анын тынчтыгына, жайбаракаттыгына таасирленип "тынч экен" деп сүрөттөгөн. Мындан улам Тынч океан деп аталып калгандыгы айтылып келет.

Тынч, Атлантика жана Түндүк Муз океандарынын жээктери менен Орусия, Канада, АКШ жана Норвегия мамлекеттери чектешет.

Кыргыз өлкөсүнө Инд океаны жакын. Экөөнүн аралыгы 2 миң чакырымды түзөт. Ал эми Атлантика океаны болжол менен 5 миң чакырымдан ашуун, Тынч океаны 3 миң 700, Түндүк муз океаны 2 миң 600 чакырым алыстыкта жайгашкан.

Күнүмдүк турмушта, массалык маалымат каражаттарында көпчүлүк океандын ары жагындагы өлкөлөр деп АКШ, Канада, Мексика жана аларга жакын жайгашкан башка мамлекеттер айтылат.

Тарыхта суу астындагы жер титирөөдөн улам ири цунами Инд океанында 2004-жылы болгон. Океандан көтөрүлгөн суунун бийиктиги 30 метрге чейин жетип, андан Шри-Ланка, Индонезия, Таиланд жана Индия өлкөлөрүнүн жээгине жакын жайгашкан аймактар жабыр тарткан. Жалпысынан 235 миң адам каза болуп, 10 миңден ашуун адам белгисиз жоголгон, миллиондон ашуун жаран үйсүз калган.

Ирландия, Исландия, Улуу Британия, Дания өлкөлөрү талашкан "Роколл" аска-аралы Атлантика океанында жайгашкан. Узундугу 23 метр, жалпы аянты 570 чарчы метр болгон аска атылган жанар тоонун калдыгынан пайда болгон.

Океан суулары менен курчалган эң кичинекей материк - Австралия.