Айгүл Нурматова: экономикалык билим студенттерге келечекти өзгөртүүгө кандай жардам берет?

- Айгүл Абдиллаевна, жакында эле Enactus KEU командасынын экохакатондогу жеңиши жана ЮНИСЕФтин кичи грантын алуусу менен куттуктайбыз! Мындай жыйынтыкка кантип жетиштиңиздер?

- Куттуктооңуздар үчүн ыраазычылык билдирем! Экохакатон биздин команданын креативдүүлүгүн көрсөтүү менен бирге социалдык жана экологиялык көйгөйлөрдү чечүүдө экономикалык мамиленин маанилүүлүгүн көрсөтүү үчүн эң сонун мүмкүнчүлүк болду. Биз иштеп чыккан Ecolibris долбоору жабык циклдүү экономикага негизделген: Биз кебектен жегенге жарактуу идиштерди жасап, ошону менен калдыктарды азайтабыз.

Мен үчүн студенттердин жөн гана долбоорго катышуусу эмес, экономикалык аспектилерди түшүнүүсү маанилүү. Алар өздүк наркты кантип башкаруу керек, рынокту талдоо, бизнес-моделдерди иштеп чыгуу. Анткени университеттин милдети — активисттерди гана эмес, экономикалык билимдерди практикада ийгиликтүү колдонгон кесипкөй адистерди тарбиялоо.

- Экономикалык компонентке басым жасоо менен дагы кандай долбоорлорду ишке ашырып жатасыздар?

- Бизде экономика негизги роль ойногон бир нече долбоор бар: «Нан үчүн гана» – бул таштандыларды кайра иштетүү принцибин колдонуп, малга берчү экологиялык азык чыгарган стартап. Бул жерде студенттер кайра иштетүү процессин изилдеп гана тим болбостон, ошондой эле жогорку рентабелдүүлүктү көрсөткөн бизнес-моделди иштеп чыгышты.

Окуу платформалары. Мен майыптыгы бар адамдар үчүн ишкерлерге арналган курстарды жана чат-ботторду ишке киргиздим. Студенттер менен биргеликте биз билим берүү модулдарын иштеп чыгып, анда бизнес жүргүзүү, чыгымдарды минималдаштыруу жана каржылоону табуу боюнча деталдуу изилдейбиз.

- Сиздин университеттин өнүгүшүнө кошкон салымыңыз бараандуу? Университет чөйрөсүндөгү ишиңизде кайсы жетишкендиктерди негизги деп эсептей аласыз?

- Ооба, менин ишмердүүлүгүм ар кандай багыттарды камтыйт. Мисалы, 2021-жылы Creative Spark British Council долбоорунун алкагында “Тышкы экономикалык ишмердүүлүк” багыты боюнча окуу-методикалык комплексти иштеп чыктым. Бул комплекс эл аралык жана чек ара соодасында, логистикада жана башкарууда креативдүү ыкмаларды интеграциялоого багытталган курстарды жана методикалык сунуштамаларды камтыйт.

Бул комплекс эл аралык соода, экономика жана бизнес тармагында иштей турган болочок адистердин квалификациясын жогорулатууга багытталган окуу программасынын бир бөлүгү болуп калды.

- Сиз жаштар менен эле иш алып барбастан, университеттин өнүгүшүнө салым да кошуп келе жатасыз. Айтсаңыз, КЭУнун проректору катары кандай өзгөрүүлөрдү киргизе алдыңыз?

- Менин башкы максатым – студенттер билим алып гана тим болбостон, өз билимдерин колдонууга мүмкүнчүлүк алган экосистеманы түзүү болчу. Бул стартап-платформаларга, эл аралык сынактарга жана илимий изилдөөлөргө тиешелүү. Мен университеттин UNDP, USAID, British Council сыяктуу эл аралык уюмдар жана бизнес коомчулуктар менен кызматташтыгын активдүү өнүктүрүүгө аракет кылам. Ушунун аркасында студенттер практикалык кейстерге жетүү мүмкүнчүлүгүнө ээ болушса, университет жаңы өсүү мүмкүнчүлүктөрүнө ээ болот.

- Сиздин оюңузча, университеттин жана проректордун негизиги ролу эмнеде деп ойлойсуз?

- Мен үчүн университетте иштөө – бул жөн гана кызматтык милдеттерди аткаруу эмес, узак мөөнөттүү миссия. Мен проректор болуп иштеген 10 жыл ичинде сегизден ашуун департаментти жана студенттик уюмдарды көзөмөлдөөгө мүмкүнчүлүк алдым. Бул мага жаштар менен ар кандай форматта (академиялык даярдыктан тартып илимий долбоорлорго жана коомдук демилгелерге чейин) иштөөгө мүмкүнчүлүгүн берди.

Мен эң баалуу деп эсептеген нерсе – бул студенттер өздөрүн ар кандай чөйрөдө: илимде, чыгармачылыкта, ишкердикте ишке ашыра алган системаны түзүү болду. Алардын көпчүлүгү илимий сынактардын жеңүүчүлөрү болуп, эл аралык деңгээлде таанылган долбоорлорду иштеп чыгышты.

Илим бул системанын бир бөлүгү катары ар дайым негизги ролду ойноп келген. Өз ишимде мен студенттерге илимий изилдөөлөр кызыктуу жана коомго таасир бере аларын көрсөтүүгө умтулдум. Бул менин университеттин жана жаштардын өнүгүүсүнө кошкон негизги салымым деп эсептейм.

М.Рыскулбекова атындагы Илимий-изилдоо Кыргыз экономикалык университетине (КЭУ) келсек, бул университет замандын татаал көйгөйлөрүн чече ала турган жогорку квалификациялуу экономисттерди даярдоодо лидер болуп кала берет деп ишенем. КЭУ студенттер эксперимент жасай алган, үйрөнө алган жана ийгиликке жетише алган аянтчага айланды. Биздин университет инновациялардын, кызматташтыктын жана жаңы муундагы лидерлерди даярдоонун борбору катары өнүгө бермекчи.