Акча берүүгө мажбур кылган "бекер" төрөт...

Төрөт азыркы учурда бекер эмес. Болгондо дагы бир топ акчаны дарыгерлерге карматууга туура келет. Эмнеге? Албетте, эне менен баланын коопсуздугу үчүн... Бул көрүнүш эки тараптын тең аң-сезимине кадимкидей сиңип калган: төрөп жаткан аялдын жакындары акчаны берчү учурду билишет, дарыгерлер алчу учурду...

БАРДЫК МАМЛЕКЕТТИК ТӨРӨТКАНАЛАРДА ТӨРӨТ БЕКЕР...

Өлкөнүн аймактарында ар бир төрөткананын кире беришинде "Төрөт бекер" деген жазуу илинип турат. Мамлекеттик ооруканаларда бекер болгону менен, көпчүлүк "баары бир акча сурашат, акчаң болбосо көчөдө калышың мүмкүн" деп айтып калышат.

Бишкек шаарындагы Эне жана баланы коргоо улуттук борборунун кабыл алуу бөлүмүнүн медайымы Лола Тойчиева бардык мамлекеттик төрөтканаларда төрөт бекер экенин айтып, буларга токтолду:

"Каттоого туруп, жашаган жери боюнча келишсе, төрөт бекер кабыл алынат. Албетте, башка жактан келгендер акы төлөшөт. Ал эми чет өлкөлүктөр үчүн өзүнчө баалар каралган. Канча адам болсо, ошончо кыял бар эмеспи, андыктан ар бир энеге өзүнчө мамиле кылабыз. "Дарыгерлер акча алышат" деген бекер сөз. Эми ыраазычылык билдирүү максатында төрөгөн энелер дарыгерлерге бериши мүмкүн. Бул нерсе эне менен дарыгердин ортосунда болот".

...БИРОК ЭНЕЛЕР АКЧА БЕРҮҮГӨ МАЖБУР...

"Төрөт бекер дегенге кандай карайсыз? Төрөткөн акушерлерге акча берип көрдүңүз беле?" деп бир нече шаар тургундарына кайрылдык.

Үмөтбек кызы Айдай: "Менин төрөтүмө 100 доллардай кеткен. Кесарево жолу менен төрөгөм. Бекер төрөтүшөт деп айтылганы менен, эч нерсеси жок барсаң карабай коюшат. Ошон үчүн алдын ала доктурлар менен сүйлөшүп, акча берип, келишим түзгөнгө барасың".

Айбек Парманкулов: "Менин аялымдын төрөтү бекер болгон. Бирок аны жакшы карашсын деп дарыгер менен алдын ала сүйлөшүп, колуна 3-4 миң сомдой карматкам".

Аида Алымкулова: "Экинчи кызымды төрөөрдө врачтар "кесарево жолу менен төрөсөң, 10 миң сом бересиң" деп айтышкан. Бирок табигый жол менен эле төрөп, акча берген эмесмин. Төрөтканадан чыкканча сүйүнчүгө жана башка майда-чүйдөлөргө сурап жатышып 6 миң сомдой акча кеткен".

Жибек Болотова: "Жаның кыйналып төрөгөндөн кийин канча акча сурашса да бересиң. Кээ бир врачтар бар, ачка калгандай "сүйүнчү пул" деп суранып жатып алышат. Төрөткөн доктурга берсең, санитаркасы калат, ошентип жолдошум баарына сүйүнчү берип чыккан. Мен төрөгөндө жалпы 10 миң сомдой кеткен. Анан да бөлмөлөрдө жардам фондуна деген кутучалары бар. Ачык эле айтышып, кутучаларга акча салууга мажбур кылышат".

"АКЧА СУРАГАН УЧУРДА УКУК КОРГОО ОРГАНДАРЫНА КАЙРЫЛУУ КЕРЕК"

Юрист Мээрим Кадырбаева доктурлар акча талап кылышса, тиешелүү укук коргоо органдарына кайрылуу керек экенин айтат:

"Дарыгерлерге өз ыктыяры менен акча сунуштоо, мыйзам боюнча, пара берүү болуп саналат. Эгерде доктурлар акча талап кылышса, анда тиешелүү укук коргоо органдарына кайрылуу зарыл. Көпчүлүк учурда коррупциянын пайда болушуна жарандар өздөрү себепчи болуп калышат. Мындай нерсе "турмуштук коррупция" деп аталат. Акча берүү көнүмүш адатка айланбаш үчүн жарандар акча бербеши керек".

Белгилей кетсек, операция жолу менен төрөтүү учурунда талапка ылайык акча төлөнөт.