Эркингүл Иманкожоева: "Мөңгүлөрдү сактоо канчалык зарыл экенин быйылкы аба ырайы тастыктады"

Жогорку Кеңештин депутаты Эркингүл Иманкожоева "Мөңгүлөр тууралуу" мыйзам долбоору дыкат иштелип чыкканын "Парламент" радиосунун 5-ноябрдагы түз эфиринде билдирди. Депутат "мыйзам долбоорун даярдоого эксперттер катышпаган" деген дооматтарга макул эмес. "Мыйзам долбоору 2 жыл талкууланды. Башкы максаты - мөңгүлөрдү сактап калуу, алардын бузулушуна жол бербөө. Документти иштеп чыгууга 10дой эксперт катышканын айтып койгум келет. Мыйзамды "Кумтөрдү" жабууга багытталган дегендерге айтарым, "Кумтөрдүн" иши токтотулсун" деп мыйзамдын кайсы жеринде жазылып турат? Документте "Эгер компания мөңгүлөрдүн жанында кен казчу болсо, анда жердин алдынан иштесин. Мөңгүлөрдү бузбасын" деген норма бар. Мөңгүлөрдү сактоо канчалык зарыл экенин быйылкы аба ырайы далилдегендей болду",- деди Иманкожоева.

Эске салсак, 31-майда президент Алмазбек Атамбаев парламент кабыл алган “Мөңгүлөр жөнүндө” мыйзамга кол койбой, кайрадан Жогорку Кеңештин кароосуна жөнөткөн. Каршы пикир билдирүү төмөнкү аргументке негизделген болчу:

“Мыйзамды кайтарып берүүнүн негизги себеби - Жогорку Кеңеш “КРнын Өкмөтү жөнүндө” конституциялык мыйзамды бузгандыгы. Тактап айтканда, мамлекеттик бюджеттин эсебинен жабыла турган чыгымдарды көбөйтүү же анын киреше бөлүгүн кыскартуу каралган мыйзамдардын долбоорлоруна расмий корутунду бериши үчүн өкмөткө алдын ала кайрылуу жөнөтүлгөн эмес. Мыйзамдын күчүнө кириши менен бюджетке келип түшчү каражаттардын кемиген бөлүгүн каржылоонун булагы тууралуу өкмөттүн расмий корутундусу талап кылынышы керек эле.

Бул мыйзам бюджеттин каражаттары кемишине алып келери шексиз, себеби сунушталган мыйзамда мөңгүлөрдө, кар күрткүлөрүндө жана көп жылдык тоң таралган зонада пайдалуу кен чыккан жерлерди ачык ыкма менен иштетүүгө тыюу салынат. Демек, мыйзамга ылайык, азыр иштеп жаткан кен казуучу ишканалар жер алдында иштөөгө өтүүгө тийиш. Ал үчүн казып чыгаруу ыкмасын кайрадан өзгөртүү максатында жумуштарын токтотууга милдеттүү болот. Мындай жагдай кен иштетүүчү ишканалардын кирешесин азайтып, чыгашаларын көбөйтөт, демек, алар салыкты төлөбөй турууга мажбур болот. Ошентип, мамлекет милдеттүү төлөмдөрдөн жана салыктардан пландаштырылган киреше албай калат”.

Автор: Автандил Добулбеков