"Жашоо булагы" кайрымдуулук фондунун өкүлү Айзада Деркембаева: "Кан коопсуздугу боюнча улуттук программа иштелип чыгышы керек". КҮНСОБОЛ

SUPER.KG порталы "Бейтап рак менен күрөшөбү же гепатит мененби?". Өлкөдө өмүргө зарыл жабдуу жок" деген аталыштагы иликтөөнү даярдаган. Анда ата-энелер онкологиялык ооруга кабылып дарыланып жаткан балдар гепатит С дартын жуктуруп алышканын айтып беришкен. Тилекке каршы, редакцияга кайрылган ата-энелердин балдары көз жумган. Балдар онкологу Султан Стамбеков өткөн жыл ичинде онкологиялык балдар борборунда 200дөн ашык бала дарыланып, алардын ичинен 11и гепатит С илдетине да кабылганын айтты.

Биздин редакцияга кайрылган ата-энелер жана активисттер буга канды залалсыз кылган ПЦР аппаратынын жоктугу себеп болуп жатканын белгилешет. Активисттер "Качанкыга чейин бейтаптар чет өлкөгө барып дарыланууну улантат?" деп да суроо салып, саламаттыкты сактоо тармагындагы бул маселелерди чечүү керек деген талаптарын айтышкан.

Буга байланыштуу SUPER.KG порталы "SUPER.KG иликтөөсүндө чагылдырылгандай, онкологиялык илдетке кабылгандар ПЦР аппаратынын жоктугунан улам гепатит С илдетин жуктуруп алып жатканы айтылууда. Өкмөттүн медицина тармагындагы иш алып баруусу сизди канааттандырабы?" деген собол салды.

Бул суроого "Жашоо булагы" кайрымдуулук фондунун өкүлү Айзада Деркембаеванын пикиринде, кан коопсуздугу боюнча улуттук программа иштелип чыгышы керек.

"Өкмөттүн ушул багытта иш алып барып жатканына буга чейин жакшы маани бербей келсем керек. Бирок бизде кан тапшыргандар, донорлук, жана башка тармактар жөнүндө атайын мыйзамдар бар. Анда конкреттүү түрдө баары жазылып турат. Бизде донорлордон кан алуу бир гана Кан борборунда ишке ашат жана анын өлкөдө кырктан ашык филиалдары бар. Кан алып, реципиенттерге бергенде бардык коопсуздук сакталышы керек жана реципиенттер ошол кан алуу учурунда кандайдыр бир ооруларды кан аркылуу жуктуруп алган болсо, анын баарына тиешелүү тарап мыйзамдын алдында толук кандуу жооп берүүгө милдеттүү болуп эсептелинет.

Тилекке каршы, бул боюнча чынында бизде эч иш жүргүзүлбөйт. Канчалаган бейтаптарга кан аркылуу бир эле гепатит С эмес, башка илдеттер дагы жугуп калып жатат. Буга мисал катары мындан бир нече жыл мурун түштүк жергесинде СПИДге чалдыккан адамдын окуясын мисал кылууга болот. Анда дагы аталган оору кан аркылуу жугуп, бирок көйгөй чечилбеген боюнча калган. Бул багытта биздин коңшу өлкөлөр Орусия менен Казакстан кан коопсуздугу боюнча улуттук программаны иштеп чыгып, ишке ашырышкан. Казакстандын, Орусиянын ар бир аймагы кан кызматын толук кандуу ишке ашыруу үчүн атайын кандын вирусун тазалай турган жабдуулар менен камсыз болгон. Ошондуктан аларда бул көйгөй жөнгө салынган.

Бизде кан куюу, реципиенттерди кан менен камсыз кылууну жөнөкөй эле процедура катары кабыл алып алышкан. Башка өлкөлөрдө бул нерсени операцияга тете олуттуу маселе катары кабыл алышат.

Биз өз ишмердүүлүгүбүздө дал ошол олуттуу делген онкология оорусуна чалдыккан балдарды Индияга же башка өлкөлөргө жиберебиз. Ал жактан жөнөткөн балдардын дээрлик баарынан гепатит С дарты чыкканы аныкталды. Ал балдар канга муктаж болуп, кан куюлганда дартты кошо жуктуруп алышкан. Бирок Кан борбору жана тиешелүү тараптар аны дагы моюнга албай, четке кагып келишүүдө. Өкмөт, Саламаттыкты сактоо министрлиги бул маселени колго алуусу зарыл", - деди Деркембаева.

Автор: Гүлшат Ысамамат кызы