Бүгүн, 6-ноябрда шайлоонун жыйынтыгына нааразы болгондор "Ала-Тоо" аянтына митингге чыгып Ак Үйдү алганына бир ай толду.
Бир айдын ичинде өлкөдөгү коомдук-саясий абал кандай өзгөрдү? Саресеп салып, окуяларды тизмектеп көрөлү.
Кыргыз өлкөсүндөгү 5-октябрдан 6-октябрга караган түнү болгон окуяны серепчилер жарым-жартылай жасалган төңкөрүш деп атап келишет. Анткени өлкөдөгү болуп өткөн мурдагы 2 төңкөрүштөрдөн айырмаланып, 2020-жылы бийлик тынчтык жолу менен өткөрүлүп берилди.
Кыргыз өлкөсүнүн президенти болуп 2017-жылы шайланган Сооронбай Жээнбеков 2020-жылдын 15-октябрында отставкага кетти.
Мыйзам боюнча президент отставкага кетсе, президенттин милдетин Жогорку Кеңештин төрагасы аткарат.
2020-жылдын 16-октябрында Жогорку Кеңештин 6-чакырылышынын 6-октябрдан кийин жаңы шайланган төрагасы "Кыргызстан" партиясынын лидери Канат Исаев президенттин милдетин аткаруудан баш тартты.
2020-жылдын 14-октябрнда "Ала-Арча" мамлекеттик резиденциясында Жогорку Кеңештин кезектеги жыйынында 83 депутаттын добушу менен өкмөт башчылык кызматка бекитилген Садыр Жапаров 16-октябрда расмий түрдө президенттин милдетин аткаруучу катары таанылган.
5-октябрда "Ала-Тоо" аянтына чыккандардын басымдуу бөлүгүн жаштар түзгөн. Алар бийлик алмашкан соң башкаруу системинде люстрация жүргүзүлүшү керектигин айтып чыгышты. Ага ылайык, бийлик бутактарына жаштардын келүүсүн талап кылышты.
Өкмөттүн курамына келген жаштардын тизмеси:
- Биринчи вице-премьер министр Артём Новиков - 33 жашта;
- Вице-премьер министр Элвира Сурабалдиева - 41 жашта;
- Айыл чарба, тамак-аш өнөр жайы жана мелиорация министри Тилек Токтогазиев - 29 жашта;
- Билим берүү жана илим министри Алмазбек Бейшеналиев - 39 жаш;
- Маалымат, маданият жана туризм министри Нуржигит Кадырбеков - 43 жаш;
- Ички иштер министри Улан Ниязбеков 45 жаш;
- Транспорт жана коммуникация министри Бакыт Бердалиев - 42 жаш;
- Юстиция министри Марат Жаманкулов - 41 жаш;
- Финансы министри Кыялбек Мукашев - 48 жаш;
- Экономика министри Санжар Муканбетов - 47 жаш,
- Вице-премьер министр Максат Мамытканов - 49 жаш;
- Экономикалык кылмыштуулукка каршы күрөшүү боюнча мамлекеттик кызматынын төрагасы Сыймык Жапыкеев - 43 жаш.
2020-жылдын 6-октябрда БШК 4-октябрдагы парламенттик шайлоонун жыйынтыгын жокко чыгарган. Ал эми парламенттик кайра шайлоо 2020-жылдын 20-декабрына белгиленип, бирок бул боюнча БШКнын чечими сот тарабынан жокко чыгарылган. 22-октябрда Жогорку Кеңеш шайлоо эрежелерин өзгөртүү тууралуу мыйзам кабыл алынган.
Жогорку Кеңеш тарабынан кабыл алынып, президенттин милдетин аткаруучу, өкмөт башчы Садыр Жапаров кол койгон мыйзамга ылайык, парламенттик кайра шайлоо 2021-жылдын 1-июнуна чейин өткөрүлөт. Ал эми президенттик шайлоонун мөөнөтү БШК тарабынан 2021-жылдын 10-январына белгиленген.
Райымбек Матраимов менен Камчы Көлбаев УКМК тарабынан кармалды. Бул тууралуу коомдо ар түрдүү пикирлер айтылып келет.
Райымбек Матраимов тергөө менен кызматташууга макул болуп үй камагына чыгарылган. Ошондой эле ал УКМКнын депозиттик эсебине 80 миллион сом которгону маалымдалган. Мындан тышкары 2,5 миллиард сом которо турган болгон. Ал эми Камчы Көлбаев 22-октябрда кармалып, УКМКнын СИЗОсуна киргизилген. Учурда Көлбаев №47 колонияда кармалууда.
Саясий айдыңда кадрдык алмашуулар, кызмат үчүн болгон майда-чүйдө митингдер орун алып жаткан убакта коронавирус кулачын жая баштаганын Саламаттыкты сактоо министрлиги жар салды. Бүгүнкү күнгө карата COVID-19 илдетинен жабыркагандардын саны өлкө боюнча 61 миң 748 адамга жетти. Ал эми каза тапкандар 1 миң 170 адам.
23-октябрда экс-премьер-министр Мухаммедкалый Абылгазиев Экономикалык кылмыштуулукка каршы күрөшүү боюнча мамлекеттик кызматына суракка чакыртылганы маалымдалган. Бирок ал кайсы иш боюнча сурак бергени такталган эмес.
2020-жылдын 21-октябрында президенттин милдетин аткаруучу, өкмөт башчы Садыр Жапаров коррупция менен алек болуп жүргөндөргө жана мурунку аткаминерлерге экономикалык амнистия жарыялап, мамлекеттен уурдалган акчаларын төлөө үчүн 30 күндүк мөөнөт бергенин жарыялаган.
Бул боюнча Садыр Жапаров экономикалык амнистия жарыялангандан бери өз ыктыяры менен мамлекеттин казынасына 270 миллион сом түшкөнүн айткан. Анын 150 миллион сому Баткен облусуна берилерин "Регион" каналына берген маегинде айткан.
Билим берүү тармагында байкалган өзгөрүүлөрдөн министрликтин астында ачылган, окуу китептеринин мазмунун, сапатын жакшыртуу максатында республикалык илимий-практикалык "Окуу китеби" борбору түзүлгөнүн айтсак болот.
Экономикалык жааттан алып караганда Экономикалык кылмыштуулукка каршы күрөшүү боюнча мамлекеттик кызматы тарабынан бир катар ири коррупциялык схемаларга кириптер болгон адамдар кармалып, өлкө аймагынан тышка каражаттарды ташуу боюнча кылмыштуу финансылык схемалардын жолу буулган.
Алсак, мурда белгиленген схема боюнча, Кытайга 180 миллион доллардан ашык каражаттарды мыйзамсыз чыгарып жүргөн кылмыштуу топ аныкталганы маалымдалган.
Бир ай ичинде доллардын улуттук валютага карата баасы кымбаттап, доллардын баасы 80 сомдук чектен ашты.
Кыргыз өлкөсүнүн тышкы саясаты тууралуу сөз кыла турган болсок 2020-жылдын 23-октябрында Тышкы иштер министри Руслан Казакбаев Орусиянын тышкы иштер министри Сергей Лавров менен жолуккан.
Бул жолугушуудан кийин Орусия тарап Кыргыз өлкөсүн каржылык жактан көмөгүн токтотту ден сөздөр чыккан. Министр Руслан Казакбаев каржылоо токтобогонун айтып, "Орусия тарап Кыргыз өлкөсүндөгү жакынкы убакта боло турган парламенттик, президенттик шайлоо, конституциялык реформаларга кам санап жатат", - деп билдирген.
2020-жылдын 30-октябрында Руслан Казакбаев Казакстандын президенти Касым-Жоомарт Токаев менен жолуккан. Жолугушууда Касым-Жоомарт Токаев: "Эки мамлекеттин ортосундагы карым-катыш буга чейинки келишимдердин негизинде андан ары өнүгүшү үчүн бардык мүмкүнчүлүктөрдү караштырабыз", - деп айткан.
Бүгүн, 6-ноябрда Ак үйдүн тосмолору алынууда. Ал 2000-жылдын башында орнотулган. Ошондон бери аны алып салуу тууралуу сунуштар байма-бай айтылып келген.
2020-жылдын 6-октярында Ак үй алынып, имараттын ичи демонстранттар тарабынан талкаланган. Бир ай өткөндөн кийин Ак үйдүн ички кандай абалда экенин шилтеме аркылуу өтүп көрө аласыздар.
Ошондой эле бүгүн, 6-ноябрда Өмүрбек Бабанов президентик шайлоого барбайт экенин билдирип, Садыр Жапаровдун талапкерлигин колдоорун айтып чыкты.
Ал эми Нурлан Мотуев тескерисинче президенттикке талапкерлигин коюп, БШКга арыз тапшырды.
Жалпысынан президенттикке талапкерлердин саны 10 адамга жетти.
