Эксперт: “Жерүй” боюнча ызы-чуу салып чыккандар жеке кызыкчылыктарын көздөшүүдө”

"Талас ынтымагы" коомдук фонду "Жерүй" алтын кениндеги мамлекеттин үлүшү боюнча атайын коомдук уктуруу өткөрдү. Талас облусунда өткөн коомдук уктурууга "Жерүй" алтын кенине тиешелүү бардык мамлекеттик структуралар, кен казуу тармагынын өкүлдөрү, кен казуу иштерин жүзөгө ашырган "Альянс Алтын" компаниясынын жана аны көзөмөлгө алган тараптардын өкүлдөрү катышты.

Талкууда компаниянын кызматкерлери берилген суроолордун баарына жооп беришти. Негизинен иш-чаранын катышуучулары "Жерүй" алтын кениндеги мамлекеттик үлүш, 2015-жылы өткөн сынактын ачыктыгы боюнча суроо салышты.

Коомдук талкууга катышкан эксперт Азамат Акенеев кен казуу иштерин жүргүзгөн "Альянс Алтын" компаниясы кенге лицензия алгандан кийин Кыргызстандын бюджетине бонус менен 100 миллион доллар төлөгөнүн айтты. Мындан тышкары, компания Кыргыз өкмөтү менен инвесторлор ортосунда жүрүп жаткан эл аралык арбитраждагы сотту өз моюнуна алганын белгиледи.

Айтымында, ал кезде алтын кени казууга даяр эмес болчу, аны ишке киргизүү үчүн эле 200-300 миллион долларлык ири көлөмдөгү инвестиция керектелген.

"Инвестор ушул жумуштарга акчасын жумшап жатканда саясатчылар бул абалды өздөрүнө упай топтоо үчүн колдонушкан эмес, эл да ага каршы чыккан эмес. Баары ишке ашып, мына-мына фабрика ишке кирет дегенде гана абал өзгөрүлүп кетти", - деген Акенеев бул көрүнүш ар ким жеке өзүнүн кызыкчылыгын ойлоп жатканын айгинелейт деген оюн кошумчалады.

"Кайсы бир топтор "Жерүйдүн" иштешине каршылык көрсөткөндөй болуп, өздөрүнө дивиденд алганды көздөп жатышат. Бул кадимки эле шантаж, эмнеге анда алар "Жерүйгө" лицензияны берерде унчугушкан эмес? Инвестициялык көз караш менен алып караганда, азыр "Жерүй" "Кумтөрдөн" да маанилүү болуп турат. "Жерүй" көлөмү боюнча "Кумтөрдөн" кичирээк болгону менен Кыргызстандын мыйзамы менен иштейт, "Кумтөрдөн" чоң айырмасы ошондо", - деди ал.

Эксперт азыр көптөгөн инвесторлор "Жерүйгө" көз салып турушканын, эгер бул алтын кен иштеп кетсе инвесторлор Кыргызстанда мыйзам иштерине ишенип, иштешүү ниеттери оңолорун айтты. Мындан тышкары, акция, митингге чыккандардын "Эмнеге Кыргызстандын "Жерүйдөн" үлүшү жок?" деген суроолору негиздүү экенине токтолду.

"Албетте, кенди жөн эле берип коюуга болбойт, бирок "Жерүй" боюнча абал башкача болчу. Бул жер бизге тиешелүү эмес болчу, буга чейинки коррупциялашкан өкмөт ошондой абалга жол берген. Бул маселени Кыргыз өкмөтү өзү чечсе үлүш талап кылса болот эле да, бирок соттошууну "Альянс Алтын" жүргүздү. Аталган компания адилеттүү, дүйнөлүк салмактуу компания", - деди Акенеев.

Эске салсак "Жерүй" өлкөдөгү эң ири долбоорлордун бири. Ал 30-35 жыл иштейт. Бул убакыт ичинде аны иштеткен компания бюджетке 895 миллион доллар салык төлөйт. "Жерүйдөн" алтын кенин казуу үчүн жумшалган инвестиция 400 миллион доллардан ашат. Кен толугу менен ишке киргенде 1 миң 500 адам жумуш менен камсыз болуп, алардын айлыгы орто эсепте 500 долларды түзөт.