ЖЫЛНААМА, 6-ИЮЛЬ: 15 жашынан тартып Тибетти башкарган Далай-лама Лхамо Тхондуп 82 жашка толду

Далай-лама – тибеттик буддизм дининин жогорку өкүлү. 1391-жылдан тарта Далай-ламалар Тибеттин эң жогорку диний жана мамлекеттик жетекчилери болуп келишет. "Далай" сөзүн монгол тилинен которгондо "океан, улуу" деген маанини берет. Ал эми "лама" тибетче "мугалим, окутуучу" дегенди туюндурат. XIV Далай-лама Лхамо Тхондупту көбү эң акыркы Далай-лама деп сыпатташат. Ал андан мурунку өткөн Далай-ламалар сындуу эле боорукерликке, жакшылыкка, зордук-зомбулуксуз жашоого дүйнөнү үндөп келет.

Ал 1935-жылы Тибеттин кичинекей Такцер деген айылында орто заар жашаган дыйкандын үй-бүлөсүндө туулган. Ата-энеси ага жарык дүйнөгө келгенде Лхамо Тхондуп деген ысымды ыйгарышат. Лхамонун ата-энеси жалпысынан 16 балалуу болуп, анын ичинен тогузу эрте эле чарчап калышкан.

1940-жылы Лхамо Тхондупту расмий түрдө Тибеттин диний жетекчиси деп жарыялашкан. Мындан ары 5 жаштагы Лхамо Далай-лама болуп, чачын ар убак кырдырып, кечилдердин кийимин кийип жүрүшү керек болгон. 1950-жылы Тибет элинин демилгеси менен 15 жаштагы Далай-лама Тибеттин мамлекеттик да, диний да жетекчиси болуп дайындалат.

1959-жылдын 10-мартында Чжан Цзиньу аттуу кытайлык генерал Далай-ламаны театрга чакырат. Бирок ага Тибеттин жетекчиси жан сакчылары жок келиши керек эле. Мындай чакыруу Далай-ламанын өмүрүнө коркунуч жаратмак. Ошол убакта кечил олуя Нечунг да Далай-ламанын Тибетте калбашы керектигин айтып, аны качууга үндөйт. Аз өтпөй жөнөкөй жоокердин кийимин кийип жашырынган Далай-лама ишенимдүү жана жакын адамдары менен Индияга качкан. Ошол жылдардан тарта Далай-лама Индиядагы Дхарамсала деген аймакка отурукташып калган.

Ага 1989-жылы дүйнөдөгү тынчтыктын сакталышы, зордук-зомбулуктун болбошу үчүн жасаган аракеттери үчүн "Нобель" сыйлыгы ыйгарылган.

Далай-ламанын ойлорунан:

“Ийгиликтин ачкычы – жакшы маанай. Маанайың болбосо кичинекей максатыңды да орундата албайсың. Андыктан ар дайым оптимист болгонго аракеттенгиле”.

“Бирөөнү сөз кылар алдында анын бут кийимин кийип, ал басып өткөн жолду кайтала. Ал чалынган ар бир ташка сен да чалынып көр. Андан соң гана кандай жашоо керектигин айт”.